Edebiyat dünyasının en prestijli ödüllerinden biri olan, Booker Ödülü geçtiğimiz günlerde Londra’daki Old Billingsgate’de düzenlenen törenle sahibini buldu. Samantha Harvey, Orbital adlı eseriyle 2019’dan bu yana bu ödülü kazanan ilk kadın yazar oldu.
2024 Booker Ödülü
İlk defa 1969 yılında düzenlenen Booker Ödülü, bir dönem Man Booker ve Booker Kurgu Ödülü isimleriyle de anılmıştır. İngilizce yazılmış ve İngiltere veya İrlanda’da yayımlanmış eserlere verilen ödül, dünya edebiyatı açısından önemli bir yerdedir. Bu yıl düzenlenen ödülün jüri başkanlığını yazar Edmund Waal üstlenirken; ödüllü romancı Sara Collins, müzisyen Nitin Sawhney, The Guardian’ın kurgu editörü Justine Jordan ve profesör Yiyun Li de jüri üyeleri arasında yer aldı. Ödülün elli beş yıllık tarihinde ilk defa bu sene altı finalistin beşini kadınlar oluşturdu. Başka bir deyişle 2024 Booker Ödülü’ne bu sene kadınlar damga vurdu.
2024 Booker Ödülü’nün bu sene kazananı ise Orbital eseriyle Samantha Harvey oldu. 12 Kasım’da düzenlenen törende Paul Lynch tarafından ödülünü alan Samantha Harvey, ödülünü “Dünya’nın aleyhine değil lehine konuşan ve barışın aleyhine değil lehine çalışan tüm insanlara” adadı. Jüri, Orbital’ı “Sadece bir hikâye anlatmakla kalmayıp, okuyuculara dünyayı yeni bir bakış açısıyla görme fırsatı sunduğu için” seçti ve roman bu yılın en iddialı eserlerinden biri olarak tanımlandı.
Samantha Harvey Kimdir?
2024 Booker Ödülü’nün sahibi Samantha Harvey, 1975 yılında İngiltere’de doğdu. Harvey York Üniversitesi ve Sheffield Üniversitesinde felsefe eğitimini tamamladıktan sonra yaratıcı yazarlık alanında yüksek lisansını tamamladı ve yine aynı alanda doktora yaptı. Bath Spa Üniversitesinde ise yaratıcı yazarlık üzerine dersler vermekte. Samantha Harvey’nin The Wilderness, All Is Song, Dear Thief ,The Western Wind ve Orbital isimli romanları; The Shapeless Unease: A Year of Not Sleeping adında da bir deneme kitabı bulunmakta. Yazar, Booker Ödülü’nün yanı sıra The Woman’s Prize, The Guardian İlk Roman Ödülü, Orwell Ödülü, Ursula K. Le Guin Ödülü olmak üzere pek çok ödüle sahip.
ve Kazanan: Orbital
Orbital, Booker Ödülü’nü kazanan en kısa ikinci kitap olma özelliğini taşıyor. Kitap bu yanıyla da aslında edebiyat dünyasında özel bir yere sahip. Bu ödülü ilk olarak kazanan en kısa kitap ise 1979 yılında yayımlanan Penelope Fitzgerald’ın kaleminden Offshore.
Orbital, Uluslararası Uzay İstasyonu’ndaki altı astronotun hikâyesini anlatıyor. Amerika, İtalya, Rusya ve Britanya’dan gelen astronotların yirmi dört saatlik zaman dilimi içinde on altı gün doğumu ve batımına şahitlik etmesine tanık oluyoruz. Samantha Harvey, kahramanların gözünden dünyaya bakıyor. Astronotlar sadece teknolojik zorluklarla değil, dünyadan uzakta yaşamanın zorluklarıyla karşılaşıyor; Dünya’nın sınırlarında gezerken bir yandan da insanlığın ve insan olmanın sınırlarında dolaşıyor, evrenin sessizliğinde ve karanlığında kendilerini sorguluyorlar. Harvey, eserini yazma sürecini, “İnsanlığımızın son çeyrek yüzyıldır alçak dünya yörüngesini işgal edişini yazmak istedim. Bilim kurgu değil, realizm olarak. Doğa yazarı titizliğiyle o bakış açısının güzelliğini çağrıştırabilir miydim? Bir tür uzay pastorali yazmayı başarabilir miydim? Bunlar kendime koyduğum hedeflerdi,” sözleriyle aktarıyor. Ödülün jüri başkanı Edmund Waal ise eseri “yaralı bir dünya” olarak tanımlıyor. Kitap, Booker Ödülü’yle beraber Orwell ve Ursula K. Le Guin Ödülleri’nin de listelerine girmeyi başarmıştır. Bir uzay romanından ziyade evrenin sınırlarını, karanlığını ve okurun kendi içine yolculuk yapmasını sağlayan, yazarının dilindeki hassasiyet ve duyarlılığını okuyucusuna hissettiren Orbital, önümüzdeki aylarda Türkiye İş Bankası Yayınları’nın Çağdaş Dünya Edebiyatı Dizisi kapsamında yayımlanacak.
Kaynakça:
