Biyografi sözcüğü Fransızca kökenlidir. “bio” yaşam, “graphie” yazı demektir. Kelimenin ilk Türkçe karşılığı ise Tanzimat döneminde ortaya çıkmıştır. “tercüme-i hal” yani öz geçmiş kelimesi o günlerde biyografi yerine kullanılmaya başlanmıştır. Biyografi kısaca öz yaşam öyküsü anlamına gelir.
Biyografik kitaplar, dünden bugüne topluma örnek olmuş kişilerin hayatları hakkında bizlere bilgiler verip bizler için yaşam motivasyonu oluşturmak amacını taşır. Bizim gördüğümüz, kimi zaman imrendiğimiz kimi zaman eleştirdiğimiz insanların nasıl bugün oldukları yere gelebildikleri hakkında bizlere yol gösterir. Bir yazarın ya da şairin yaşamı hakkında bir şeyler okumak bana sanki onu yakından tanıyormuşum hissi veriyor. Kitaplarını okurken de topluma mal olmuş bir yazarı değil de arkadaşımın yazılarını okuyormuşum gibi gönülden bir bağ kuruyorum. Peki bu güzel türü okumanın bizlere katkıları nelerdir?
1- İlham ve Motivasyon Kaynağı Oluşturur
Bir işe ya da yeni bir hobiye başlarken okuduğunuz biyografi romanlarındaki karakterlerden feyz alarak yüksek bir motivasyonla işe başlarsınız. Devamında ise en ufak bir aksilikte vazgeçmez, düşseniz de kalkmanın bir yolunu bulursunuz. Ya da belki de okuduğunuz kitapta birileri çoktan kalkmanın en kolay yolunu bulmuş ve sizinle paylaşmışlardır, kim bilir? Sizin geçtiğiniz yollardan geçmiş ve başarı elde etmiş insanların yaşam öykülerini okumak her daim ilerlemenize katkı sağlar. Ben ne zaman yazma konusunda sıkıntıya düşsem aklıma Stephen King’in çamaşır odasında bir köşede yazmak için ne kadar uğraştığını ya da Haruki Murakami’nin işlettiği barı kapattıktan sonra sabaha kadar hikayeler yazdığını hatırlar yoluma devam ederim.
2. Öğrenme Pratikleri Sunar
Hayatını okuduğumuz kişilerin yaşadıkları sıkıntılara bakarak bizim de benzer yollarda başımıza gelebilecek şeyler hakkında bilgi sahibi oluruz. Ya da hangi yollardan zirveye ulaştıklarını, alınması gereken eğitimleri, öğrenilmesi gereken şeyleri öğrenmek bizlerin işlerini kolaylaştıracaktır. Yeniden Amerika’yı keşfetmemize gerek yok. Zaten bunları yaşamış insanların hayatlarından dersler çıkarıp bunları heybemize atıp yola devam etmemiz bizler için başarıya giden yolu kısaltacaktır. Nikola Tesla pek çok deney yapar, birçoğu da başarıyla sonuçlanır fakat bir grup bilim insanı ve yetkili yüzünden hak ettiği itibârı bir türlü göremez. Ancak onun yılmadan çalışmasını kendimize örnek alarak yaptığı hataları öğrenip çalışmalarımızda dikkat etmeliyiz.
3. Kişisel Gelişim İçin Rehberlik Eder
Başınıza gelen olaylarda panik olmadan önce durun ve sizinkine benzer yaşamlar sürmüş insanların bu tür durumlarda nasıl davrandığını gözden geçirin. Elbet onlar da başlarına gelen sizinkine benzer hadiseler için bir çözüm üretmişlerdir. Yoksa kitaplara konu olacak başarıları nasıl elde ederlerdi ki? Klasik Türk toplumunda bizler bu tür şeylere daha fazla ihtiyaç duyuyoruz. Bizden başka birilerinin daha başına gelmiş olması manen bizleri rahatlatıyor ve çözüm yollarına daha kolay adapte olmamızı sağlıyor. Bu da başarıya giden yolda içsel gelişimimizi destekleyip yolumuza yoldaş oluyor. Marie Antoinette, prenses olarak başladığı yaşantısına kraliçe olarak devam eder. Ancak başlarda utangaç, söylenenleri anlamayan genç bir kızken kendini kapasitesi doğrultusunda geliştirip ülkenin kraliçesi olmuştur. Kitapta anlatıldığına göre ciddi bir içsel eğitimden geçip bulunduğu noktaya varmıştır.
4. Genel Kültürümüze Katkıda Bulunur
Yaşam öykülerini okuduğumuz bireylerin yalnızca kişisel hayatlarına değil yaşadıkları döneme de misafir oluyoruz. Böylece birinci elden dönem hakkında bilgi sahibi olup eğer özel bir ilgimiz varsa üzerine koyup bilgilenmeye devam edebiliriz. Zaten biyografik romanların temel amaçlarından biri de eğitici ve öğretici olmaları değil midir? Kitapta bahsi geçen kişi, yazar tarafından objektif bir şekilde ele alındığında ciddi anlamda bilgilendirici bir eser ortaya çıkar. Muazzez İlmiye Çığ’ı anlatan bir eserde, ünlü bilim insanının nasıl çalışmalar yaparak bu kadar kültür sahibi olduğunu okuruz. Köyden kente gelip kendi imkanlarıyla kendisini, bilgisini ve görgüsünü arttırmış, bugün aranan bir tarihçi olmuştur.
5. Bakış Açımızı Geliştirir
Birçok insanın yaşamını ve onların yaşama yaklaşımlarını okudukça bizlerin de hayata bakış açımız gelişir. Dar kalıplardan kurtulup hayatın birçok yönünü görmemizi sağlayan pencerelere açılan odalar inşa ederiz kendimize. Her yeni yaşam öyküsüyle odamızın bir başka kepengi açılır ve güneş içerideymiş gibi aydınlanır odamız. Bu aydınlık sayesinde kendimize ve çevremize yol gösterici oluruz. Virginia Woolf’un yaşam hikayesini anlatan bir kitapta ise günümüzün ünlü yazarının çok zor şartlarda kendisini geliştirdiğini, erkekler dünyasında kendisini kabul ettirmek için türlü zorluklar çektiğini okuyoruz. Bu sayede de içinde bulunduğumuz zorlu şartlardan bakış açımızı değiştirerek ve hatta geliştirerek hidayete erebileceğimizi öğreniyoruz.
Kaynakça
- “Biyografi – Otobiyografi Türleri ve Özellikleri”. SonerSadıkoğlu. Web. 10.09.24
- King, Stephen. Yazma Sanatı. Türkiye: Altın Kitaplar, 2007.
- Murakami, Haruki. Koşmasaydım Yazamazdım. Türkiye: Doğan Kitap, 2009.
- Sarıünal, Tuğba. Nikola Tesla. İstanbul: Destek Yayınları, 2020.
- Zweig, Stefan. Marie Antoinette. İstanbul: Can, 2017.
- Arca, Nurdan. Muazzez İlmiye Çığ. İstanbul, Sia, 2020.
- Woolf, Virginia. Bir Yazarın Günlüğü. İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları, 2014.
