Söylenti Sanat Dozu’nda Bu Ay: Vasili Kandinsky

Sanat, insan duygularını ve düşüncelerini kalıplardan bağımsız bir şekilde ifade etme aracıdır ve tarihsel olarak insanlığın her döneminde varlık göstermiştir. Resim sanatının önemli dönemlerinden biri olan 20. Yüzyıl, birçok farklı akımın ve sanatçının da ortaya çıktığı bir dönemdir.

Vasili Kandinsky, soyut sanatın öncülerinden biri olarak 20. yüzyılın başında sanat dünyasına önemli katkılarda bulunan bir sanatçıdır. Onun eserleri, renklerin ve şekillerin serbestçe dans ettiği bir dünyanın kapılarını aralar.

Kandinsky’nin soyut sanata getirdiği yenilikler, sadece sanat dünyasını değil, aynı zamanda insanların sanata ve duygusal ifadeye bakışını da kökten değiştirdi. Bu yazıda, Vasili Kandinsky’nin hayatı, sanatsal evrimi ve etkileyici eserlerini daha yakından görecek, onun sanatta nasıl bir devrim yarattığını ve soyut sanatın büyüleyici dünyasını keşfedeceğiz.

Vasili Kandinsky Kimdir?

Vasili Kandinsky, 4 Aralık 1866’da Moskova’da, varlıklı ve soylu bir ailenin çocuğu olarak doğmuştur. Küçük yaşlarda müzik ve resim sanatına ilgi duyan Kandinsky, ailesinin teşvikiyle bu yeteneklerini geliştirmiştir. Çocukluğunu Alman ve Rus masallarını dinleyerek, piyano ve viyolonsel dersleri alarak geçirmiştir.

1886 yılında Hukuk eğitimi için Moskova Üniversitesi’nde öğrenim görmeye başlayan Kandinsky, sanatına ilk tuğlaları burada koyar adeta.

1889 yılında St. Petersburg’a giderek Rembrandt’ın resimlerini incelediği çalışma süreci, onun sanat kariyerinin erken dönemlerindeki gelişimini etkileyen önemli bir deneyimdi. Bu dönemde Kandinsky, geleneksel sanat tekniklerini ve büyük ustaların eserlerini inceleyerek resim yapma konusundaki becerilerini geliştirmeye çalıştı.

Kandinsky’nin Rembrandt’ın resimlerini incelemesi, onun resim sanatına olan ilgisini daha da pekiştirdi ve geleneksel resim tekniklerini öğrenmesine katkı sağladı. Bu deneyim, Kandinsky’nin sanat anlayışını ve tekniklerini geliştirme yolculuğunun bir parçasıydı. Daha sonra soyut sanatın öncülerinden biri olarak tanınacak olan Kandinsky, bu erken dönem deneyimlerini daha sonraki soyut eserlerine yansıtarak geleneksel sanattan soyut sanata geçişinde etkili oldu.

Kandinsky’nin Sanatsal Dönüşümü

Kandinsky’nin eserleri, resimde yenilikçi bir ifade tarzı, her ne kadar bize esrarengiz ve değişken gelse de diğer tüm sanatçılarda olduğu gibi onun durumunda da Kandinsky’nin çocukluğu ve gençliği üzerinde biçimlendirici etkiler vardı.

Kandinsky’nin eserleri, renklerin ve geometrik formların kullanımıyla tanınır. Özellikle “Rus soyutçuları” olarak bilinen bir sanatçı grubunun öncüsüdür ve soyut sanatın fikirlerini geliştirmiş ve bu tarzda önemli eserller üretmiştir.

Kandinsky, sanat kariyerinin erken dönemlerindeki gelişimini etkileyen ve yapısına ilk tuğlaları koyan deneyimler yaşadı. Bu noktada Rembrandt’ın resimlerini incelediği bir dönemden geçti. Rembrandt’ın eserleri, döneminin en önemli ressamlarımdan biri olarak kabul edilir ve ışık ve gölge kullanımı gibi konularda büyük bir ustalık sergiler.

Bir başka sanatsal deneyimi ise Moskova’da karşılaştığı bir sergideki tablo oldu. Kandinsky’nin bu sergide gerçekçi olmayan bir tablo ile karşılaşması kafasında soru işaretlerinin oluşmasını sağladı. Çünkü bu serginin konusu saman yığını üzerineydi. İlk başta Kandinsky’nin bu resme olumsuz bir tepkisi olsa da bir süre sonra resmin ana fikrini gördüğünü fark etti.

“şaşkınlık içinde resmin sadece beni etkilemekle kalmayıp zihnimi de ele geçirdiğini fark ettim. benim için oldukça açık olan şey, daha önce benden gizlenmiş olan paletin beklenmedik gücüydü, ki bu tüm hayallerimi aşıyordu.”

Monet’nin sergisinde ilk defa karşılaştığı bu sanatsal deneyim onun kendi sanat temsili için farklı bir kapı açtı. Monet’nin eserlerindeki doğanın soyutlanmış özellikleri (örneğin saman yığınlarının yansımaları) Kandinsky’nin soyut resim yapma yolunda ilham kaynağı olmuştur.

Kandinsky’nin bir başka sanatsal deneyimi ise 1908 Eylül’ünde gittiği, Münih yakınlarındaki Murnau’da geçirdiği yaz tatilidir. Sanatçı arkadaşları ile geçirdiği bu yaz, söz konusu olan sanatçılar Gabriele Münter ve Alexej Jawlensky, Kandinsky’yi bir sonraki yılda da oraya geri döndürmesi için adeta ikna etti. Burada dairelerini boyamak için ters cam boyama tekniğini öğrenen Kandinsky ve arkadaşları, zamanla kendi koleksiyonlarını oluşturmaya başladılar.

Soyut Sanatın Öncüsü: Kandinsky’nin Katkıları

Evrensel olarak yirminci yüzyılın en belirgin sanatçılarından biri olan Kandinsky, soyut sanatın öncüsü olarak anılmaktadır. Sanat tarihinde renklerin sembolik anlamları ve duygusal ifadesi üzerine önemli bir araştırmacı ve sanatçı olarak kabul edilir.

Sanatçı, resmi “tuvalle mücadele” olarak görüyordu. Ayrıca renklerin insanın duygu durumu üzerinde etkisi olduğuna da inanan sanatçı palet üzerinde renklerle oynamaktan vazgeçmedi.

Kandinsky 1936’da yazdığı bir denemede, bir sanatçının kariyerinin hangi döneminde en iyi işini yaptığını belirlemenin olanaksız olduğunu ileri sürdü. Çünkü ona göre her sanatçı farklı görüşteydi ve bu anlaşmazlıkları çözmenin geçerli bir yolu olmadığını iddia etti.

Kandinsky’nin Öne Çıkan Eserleri

Yellow, Red, Blue

Bu resim, Kandinsky’nin önemli eserlerinden biridir. 1925 yılında yaptığı bu resim, sanatçının soyut sanattaki öne çıkan eserlerinden biridir ve tablosunda iç içe geçmiş kareler, üçgenler ve daireler kullanmıştır. Kandinsky bu resminde renklerin, insan duygularını ve onlar üstünde nasıl farklı etkiler yaratabileceğini kanıtlamaya çalışmıştır.

Black and Violet

Black and Violet (Siyah ve Menekşe), Kandinsky’nin en önemli eserleri arasında yer alır. Geometrik şekillerin kullanıldığı bu benzersiz görünümde; sağ tarafta yer alan mor yani menekşe olarak tasvir ettiği şeklin karşısında keskin siyah bir şekil yer alır. Bu muhteşem tablo, sanatçının doğal yeteneğinin ancak disiplinle birleştiğinin bir kanıtıdır.

Composition VII

Kandinsky’nin en önemli soyut tablolarından biri olarak kabul edilen “Composition VII”, özellikle öne çıkan altı paralel çizgi gibi görünen unsurlarıyla bilinir. Kandinsky’e göre, bu tablo İncil’deki Nuh’un Tufan öyküsünü temsil etmektedir.

Kaynakça

Şekeranber Uluğbay, Selin. “Sanatlar arası etkileşimde Vasili Kandinsky ve Arnold Schoenberg.” (2013).

Galenson, David. “Two paths to abstract art: Kandinsky and Malevich.” (2006).

Steger, Simon, ve diğerleri. “Kandinsky’s fragile art: a multidisciplinary investigation of four early reverse glass paintings (1911–1914) by Wassily Kandinsky.” Heritage Science 7 (2019): 1-17.