Oscar Wilde’ın ölümsüzleşmiş karakteri Dorian Gray, gençlik ve güzelliği saplantı haline getirdiğinde, ruhunu karanlık bir girdaba sürükler. Onun cazibesi yüzeydeki parlaklığıyla göz kamaştırsa da, derinlerde giderek büyüyen bir boşluk ve çürüme gizlidir. Dorian’ın yaşamına eşlik eden şarkılar, hem içindeki o saplantılı tutkuyu hem de karanlıkla dolu içsel çöküşü melodilerle açığa çıkarabilir. Eğer Dorian, hislerini notalarla anlatmak isteseydi, bu şarkılar onun ruhuna bir ayna olurdu. Bu yazıda, Dorian Gray’in karakterine ayna tutabilecek ve onun dramatik hikayesine eşlik edebilecek 12 şarkıyı keşfedeceğiz. Güzellik, karanlık ve kaybolmuşluğun bir yansıması olan bu şarkılar, Dorian’ın tutkularını, arzularını ve trajedisini daha yakından hissetmemize olanak tanıyacak.
Youth – Daughter
Dorian, gençlik büyüsüne kapıldığı, her şeyin taze ve kusursuz olduğu o ilk anlarda “Youth“ dinleseydi, bu şarkıdaki masumiyetin Dorian’a kaygı veren kırılganlığı ve geçiciliği anımsatması kaçınılmaz olurdu. Gençlik üzerine yazılmış bu melankolik parça, onun henüz ruhunu bozmadan önce, güzelliğin geçici doğasına duyduğu o farkında olmadığı korkuyu ifade ediyor.
And if you’re still breathing, you’re the lucky ones
(Ve hâlâ nefes alıyorsanız, şanslı olanlardansınız)
‘Cause most of us are heaving through corrupted lungs
(Çünkü çoğumuz çürümüş ciğerlerle nefes alıyoruz)
Setting fire to our insides for fun
(Eğlence için içimizi ateşe veriyoruz)
Graceless – The National
İlk cinayetini işledikten sonra, Dorian’ın hissettiği ağırlık ve masumiyetini kaybedişi “Graceless” ile ifade bulurdu. The National’ın bu parçası, Dorian’ın gitgide yok olan zarafetini, içsel çözülmesini, günah ve pişmanlıkla dolu ruhunu dile getirir. Bir zamanlar zarif ve saf olan Dorian, artık ruhunun yüküyle zarafetten uzaklaşmıştır.
I figured out how to be faithless
(Nasıl inançsız olunacağını buldum)
But it would be a shame to waste this
(Ama bunu boşa harcamak ayıp olurdu)
You can’t imagine how I hate this
(Bundan nasıl nefret ettiğimi hayal edemezsin)
Youth Without Youth – Metric
Metric’in güçlü, karanlık ve biraz da isyankar tınıları, Dorian Gray’in hikayesindeki çelişkilerle örtüşür. Şarkının adı, “Youth Without Youth” (Gençliksiz Gençlik), Dorian’ın karakterinde merkezde yer alan paradoksu, yani gençliğe sahipken yaşlanmış bir ruh taşımasını anlatır. Şarkının enerjik ama karamsar yapısı, Dorian’ın gençlik ve güzelliğin tadını çıkarırken içten içe çürüyen ruhunu simgeler. Genç ve canlıdır, ama her gün biraz daha ağır bir yük taşır; adeta dışı genç, içi yaşlı bir varlık haline gelir.
Hangman, we played blind man’s bluff ’til they stopped the game
(Cellat, oyun durdurulana dek kör adamın bölüfüne oynadık)
Youth without youth, born without time
(Zamansız doğmuş, gençliksiz gençlik)
Youth without youth, can you read my mind?
(Gençliksiz gençlik, aklımı okuyabilir misin?)
Black Magic – Little Mix
Dorian Gray, gençliğinin ve güzelliğinin gücünü fark ettikçe, etrafındaki insanları büyülemeye başlar. “Black Magic” şarkısındaki,‘‘You belong to me, I got the recipe
and it’s called black magic’‘ sözleri Dorian’ın çekiciliğinin başkalarını nasıl etkilediğini ve onları kendine bağımlı hale getirdiğini simgeler. Dorian, güzelliğini kullanarak insanların ruhlarını ve tutkularını kontrol eder. Bu manipülasyon, onu ruhsal olarak çürütürken, dışarıdan hâlâ mükemmel bir insan gibi görünmesini sağlar. Dorian kendisini bir tür büyücü gibi hisseder; herkes onun etrafında dönerken, Dorian aslında karanlık bir gücün etkisi altındadır. O büyü, sonunda onun çöküşüne neden olur.
Take a sip of my secret potion
(Gizli iksirimden bir yudum al)
I’ll make you fall in love
(Seni aşık edeceğim)
For a spell that can’t be broken
(Bozulamayan bir büyü için)
One drop should be enough
(Tek damla yeterli olmalı)
Tears Dry on Their Own – Amy Winehouse
Dorian’ın çevresindeki insanları etkileyip ardından terk etmesi, onun yalnızlıkla yüzleştiği anlara denk gelir. “Tears Dry on Their Own” şarkısı Dorian’ın hem başkalarını hem de kendi ruhunu kaybetmesiyle yüzleştiği bir dönemi simgeler. Dorian, başkalarına acı çektirirken, sonunda yalnızlıkla kalır. Basil’in ölümünden sonra Dorian, vicdan azabı ve yalnızlıkla yüzleşmeye çalışır. Başkalarını terk etme ve onları manipüle etme arzusu, onu içsel bir boşluğa iter. Bu şarkı, Dorian’ın kendi duygusal çöküşünü ve başkalarına karşı hissettiği kayıtsızlığı yansıtır.
He walks away, the sun goes down
(O uzaklaşır, güneş batar)
He takes the day, but I’m grown
(Günü alır, ama ben büyüdüm artık)
And in your way, in this blue shade
(Ve senin yolunda, bu mavi gölgede)
My tears dry on their own
(Gözyaşlarım kendiliğinden kurur)
Time Is on My Side – The Rolling Stones
Dorian Gray, gençliğinin, güzelliğinin ve masumiyetinin zirvesinde, bir anı donduran tabloyu izlerken, dünya dışı bir alanda varmış gibi hissederdi. Dorian’ın tablosunu izlerken hissettiği huzur, aynı zamanda zamanın ona hizmet ettiğine dair derin bir inançtan besleniyordu. “Time is on my side”dizesi, ona gençliğinin ve güzelliğinin sonsuza kadar devam edeceği hissini veriyordu. Dorian, her anı şımartarak ve kayıtsızca zevk alarak yaşadığı için, zamanın onun için işlediği bir illüzyon yaratıyordu.
Tablosu hala lekesizdi, gençliğini kaybetme korkusu yoktu. Tablodaki genç yüzü, onun fiziksel olarak büyümesi ve yaşlanması konusundaki kaygılarını görünür kılmıyordu. Bu şarkı, Dorian’ın kendisini ebedi ve zamansız bir varlık olarak hissetmesine sebep olurdu.
Go ahead and light up the town
(Hadi devam et ve şehri aydınlat)
And baby, I do anything your heart desires, remember
(Ve canım, kalbinin dilediği her şeyi yaparım, unutma)
I’ll always be around
(Her zaman yanında olacağım)
Golden Years – David Bowie
Dorian Gray, gençliğini ve güzelliğini adeta kutsadığı bu ilk yıllarda, tablosunun karşısında zamanın onun için durduğunu hissetmekten tarifsiz bir haz duyardı. David Bowie’nin “Golden Years” şarkısı, Dorian’ın kendine duyduğu güveni ve çevresindeki hayranlık dolu bakışların tadını çıkardığı dönemi mükemmel şekilde yansıtır. Şarkının “Golden years, golden years” nakaratı, Dorian için bir hayat düsturu gibidir; bu altın çağın hiç bitmeyeceğine, güzelliğin sonsuza dek süreceğine inancı tamdır.
Dorian, güzelliğini ve gençliğini korumak için neredeyse kutsal bir bağlılık besler; bu görünüş ona toplum içinde güç, ayrıcalık ve etkileyicilik sağlar. Golden Years şarkısının enerjik ve neşeli havası, Dorian’ın dış görünüşüne duyduğu hayranlığı, tüm hayatını sarıp sarmalayan estetik takıntısını yansıtır. Ancak, şarkıdaki nostaljik alt ton, Dorian’ın gençliğinin ve masumiyetinin aslında ne kadar kırılgan olduğunu sezdirir. Henüz yüzeyde görünmese de, şöhret ve güzelliğe olan saplantısının ona yavaş yavaş zarar vermeye başladığı bu ilk yıllarda, ”Golden Years” Dorian’ın mükemmel görünen dış dünyasında alttan alta süzülen o kaçınılmaz düşüşün işareti gibidir.
I’ll stick with you, baby, for a thousand years
(Canım, bin yıl boyunca seninle kalacağım)
Nothing’s gonna touch you in these golden years
(Bu altın yıllarda hiçbir şey sana dokunmayacak)
Paint It Black – The Rolling Stones
Dorian, kendisini ölümsüz bir güzelliğe sahip sanarken, tablosundaki ilk lekeyle yüzleşince aslında her şeyin yavaş yavaş kaymaya başladığını görür. “Paint It Black” Dorian’ın giderek koyulaşan ruhunu ve bir zamanlar tertemiz olan gençliğinin yavaş yavaş karanlığa bürünmesini mükemmel bir şekilde ifade eder. Bu şarkının karanlık ve yoğun ritmi, Dorian’ın içindeki inkâr, öfke ve bastırılmış korkulara eşlik eder; bir yandan güzelliğine sımsıkı sarılırken diğer yandan içsel çöküşünün kaçınılmazlığına adım atar. Dorian’ın ruhu gölgelenmeye başlamıştır ve her şey hızla değişecektir. ”Paint It Black”, onun için bir inkâr şarkısıdır; yaşanan her çürümeyi gözden gizleme arzusunun, dış dünyaya karşı inatla sürdürülen maskenin sesi olur.
I look inside myself
(Kendi içime bakıyorum)
And see my heart is black
(Ve kalbimin siyah olduğunu görüyorum)
I see my red door
(Kırmızı kapımı görüyorum)
I must have it painted black
(Siyaha boyatmalıyım)
The End – The Doors
Dorian Gray, tablosunun yavaş yavaş çürümeye başladığını fark ettiğinde, The Doors’un “The End” şarkısı onun derin korkularını ve yaklaşan kaçınılmaz sonu anlatan en uygun parça olurdu. “This is the end, beautiful friend, the end” dizesi, Dorian’ın ölümsüz güzelliğe duyduğu inancın yıkılmaya başladığını ve kendi içindeki karanlık sona doğru sürüklendiğini hissettiği o ürpertici anı betimler. Güzelliğinin ardında gizlenen çürümenin su yüzüne çıkmaya başlaması, Dorian için adeta içsel bir felaketin başlangıcıdır.
It hurts to set you free
(Seni serbest bırakmak acıtıyor)
But you’ll never follow me
(Ama beni asla takip etmeyeceksin)
The end of laughter and soft lies
(Gülmenin ve yumuşak yalanların sonu)
The end of nights we tried to die
(Ölmeye çalıştığımız gecelerin sonu)
Sympathy for the Devil – The Rolling Stones
The Rolling Stones‘un “Sympathy for the Devil” şarkısındaki şeytan, Dorian’ın içindeki karanlık ve ölümsüzlük arzusuyla birleşir, ona hem güç hem de yıkım getirir. Tablosundaki çürümeyi izlerken, Dorian bu şeytani doğasını kabul etmeye başlar; güzellik ve gençlik uğruna ruhunu satmıştır ve bu bedel, artık gözlerinin önündedir. Tablosundaki bozulmalar, onun güzellik ve gençlik uğruna ruhunu kaybettiğinin bir işareti olur; güzellik, bir zamanlar gücüydü, ancak şimdi çürüyen tablosunda bir lanete dönüşür. Şarkının karanlık havası, Dorian’ın içindeki pişmanlık ve suçluluğu, çürüyen tablosunun ona her an hatırlattığı bir gerçek olarak derinleştirir.
So if you meet me, have some courtesy
(Yani benimle karşılaşırsan, biraz nezaket göster)
Have some sympathy, and some taste
(Biraz sempati ve biraz zevk göster)
Use all your well-learned politeness
(İyice öğrendiğin tüm nezaketini göster)
Or I’ll lay your soul to waste
(Yoksa ruhunu boşa harcarım)
The Sound of Silence – Simon & Garfunkel
Tablosundaki dehşet verici bozulmayı gördüğünde, Dorian korku ve pişmanlık içinde kalır. “The Sound of Silence” şarkısındaki hüzünlü ve yalnız atmosfer, onun yaşadığı içsel boşluğu ve kaybolan masumiyeti yansıtır. “Hello darkness, my old friend” dizesi, Dorian’ın karşılaştığı karanlıkla olan yüzleşmesini simgeler. Tablosundaki çürümeyle, yaşamı boyunca kaçtığı gerçekle, yani içsel çürümeyle yüzleşmek zorunda kalır. Dorian’ın ruhundaki çürüme, çevresindekilerden uzaklaşmasının, yalnızlık içinde kaybolmasının sembolüdür. Şarkı, Dorian’ın çürüyen tablosu ve kaybolan gençliğiyle yüzleşmesini anlatan bir yankı gibi gelir.
And the people bowed and prayed
(Ve insanlar eğilip dua ettiler)
To the neon god they made
(Yarattıkları neon tanrıya)
House of the Rising Sun – The Animals
Listemizin finalinde, Dorian’ın trajik hikayesini belki de en iyi ifade eden parçalardan biri var: The Animals’ın “House of the Rising Sun” şarkısı. Bu klasik, Dorian’ın ahlaki çöküşüne ve ruhunu kaybedişine güçlü bir melodiyle eşlik ediyor. Şarkının hüzünlü sözleri, bir zamanlar zarif ve masum olan Dorian’ın gitgide yıkıcı bir yaşamın merkezine sürüklenişini anlatan güçlü bir metafor.
“New Orleans’taki Rising Sun Evi” olarak tasvir edilen o karanlık mekan, Dorian’ın hayatında hep var olan bir “günah yuvası” gibi. Lord Henry’nin onu özgürlük ve haz arayışına teşvik etmesiyle, Dorian için artık hiçbir kuralın kalmadığı, giderek tehlikeli ve içsel bir boşluğa dönüşen bir yolculuk başlar. “Many a poor boy” dizesindeki gibi, bir zamanlar masum ve genç olan Dorian da bu yolun kurbanı olur. Tüm ahlaki değerleri yavaş yavaş eriyip giderken, içindeki yıkım artar. Şarkının atmosferi, Dorian’ın çürüyen ruhunu simgeleyen o meşhur portreyle mükemmel bir uyum içinde. Her bir nota, Dorian’ın geçmişine duyduğu özlemi ve kayıp hislerini gözler önüne serer. Şarkının sonunda, o meşum “Rising Sun Evi” gibi, Dorian’ın yaşamı da tam anlamıyla trajediye dönüşür.
The Animals’ın “House of the Rising Sun” parçası, Dorian’ın her şeyini kaybedişinin müzikal bir yankısı olarak çalma listemizin karanlık bir son notası oluyor. Her dinlediğinizde, gençliğin cazibesine kapılan ama sonunda kendi içindeki karanlıkla yüzleşmek zorunda kalan Dorian’ın trajik hikayesine bir kez daha tanıklık etmiş olacaksınız.
Now the only thing a gambler needs
(Şimdi bir kumarbazın tek ihtiyacı)
Is a suitcase and a trunk
(Bir bavul ve bir bagaj)
And the only time he’s satisfied
(Ve tatmin olduğu tek zaman)
Is when he’s on a trump
(Kozda olduğu zaman)
Kaynakça:
Duggan, Patrick. Oscar Wilde’in Dorian Gray’in Portresi Eserinde Estetikçilik ve Ahlak Arasındaki Çatışma. 2008, Boston University, Web. 9 Kasım 2024.
