Şemsiye, tarih boyunca farklı kültürlerde hem fonksiyonel hem de statü sembolü olarak kullanılmış bir araçtır. Başlangıçta güneşten korunmak amacıyla üretilen şemsiyeler, zaman içinde yağmura karşı da kullanılmaya başlanarak kullanım şekli çeşitlenmiştir.
Antik Dönemde Şemsiye
Şemsiyenin bilinen ilk kullanımları Mezopotamya, Antik Mısır, Çin ve Hindistan’da görülmüştür. Mezopotamyalılar ve Mısırlılar, şemsiyeyi genellikle soylular ve yöneticiler için bir statü göstergesi olarak kullanmıştır. Antik Mısır’da firavunların güneşten korunmak için şemsiye benzeri yapıları kullandığı bilinmektedir. Çin’de ise MÖ 11. yüzyılda bambudan yapılan ve su geçirmez hale getirilen ilk şemsiyeler üretilmiştir (Bilim Genç).
Orta Çağ ve Rönesans Döneminde Şemsiye
Bu dönemde şemsiye yerine daha çok pelerinler, kapüşonlu cüppeler ve geniş kenarlı şapkalar yağmurdan korunmak için kullanılıyordu. Orta Çağ’da şemsiyeye en yakın kullanım şekli, kiliselerde ve önemli dini törenlerde papazlar veya kraliyet ailesi için kullanılan gölgeliklerdi. Ancak bunlar daha çok statü göstergesi olarak kullanılıyordu ve bireysel kullanım yaygın değildi.
Orta Çağ’da Avrupa’da şemsiye kullanımı büyük ölçüde azalmıştır. Bunun nedeni, yukarıda da bahsedildiği gibi o dönemde şemsiyenin lüks bir eşya olarak görülmesi ve genellikle soylu kişiler tarafından tercih edilmesidir. Ancak Rönesans Dönemi’nde, özellikle İtalya ve Fransa’da şemsiyenin yeniden yaygınlaştığı görülmektedir. Parisli tüccar Jean Marius, 1710 yılında katlanabilir ve hafif şemsiyeler üreterek Avrupa’da şemsiye kullanımını artırmıştır (Şemsiye Evi).
Rönesans Dönemi‘nde ise Antik Çağ’a duyulan ilginin yeniden canlanmasıyla birlikte şemsiyenin Avrupa’da tekrar görünür hale gelmesini sağladı. 16. yüzyılda özellikle İtalya ve Fransa’da soylu kadınlar arasında güneşten korunmak için şemsiyeler kullanılmaya başlandı. Bu dönemde şemsiye, daha çok zarif ve süslü bir aksesuar olarak görülüyordu. Kumaşları ipekten yapılıyor, işlemeler ve dantel süslemelerle zenginleştiriliyordu.
Orta Çağ boyunca şemsiye, Avrupa’da neredeyse unutulmuşken Rönesans ile birlikte özellikle soylu kadınlar arasında yeniden popüler hale gelmiş, ancak henüz tamamen pratik bir eşya olarak görülmemiştir. Gerçek anlamda yaygın kullanımı ve yağmura karşı bir koruma aracı olarak kabul edilmesi ise 18. yüzyılda gerçekleşmiştir
Şemsiyenin Avrupa’da Yaygınlaşması
Şemsiyenin Avrupa’da yaygınlaşma süreci, hem moda hem de pratik kullanım açısından ilginç bir gelişim gösterdi. Başlangıçta, özellikle Rönesans Dönemi’nde şemsiyeler, daha çok güneşten korunmak için kullanılan lüks eşyalar olarak kabul ediliyordu. İtalya ve Fransa gibi ülkelerde, soylular ve zengin kadınlar şemsiye kullanarak sosyal statülerini gösteriyorlardı.
Şemsiyenin yaygınlaşmasını sağlayan etkenlerden biri, malzeme ve üretim tekniklerindeki gelişmelerdi. İlk şemsiyeler genellikle ahşap veya balina kemiğinden yapılmış ağır çerçevelere sahipti.
18.yüzyılda İngiltere’de şemsiye kullanımı artış göstermiştir. Jonas Hanway isimli bir İngiliz gezgin, erkeklerin de şemsiye kullanmasını yaygınlaştıran isimlerden biri olmuştur. 19. yüzyılda Sanayi Devrimi ile birlikte çelikten yapılan hafif iskeletler ve su geçirmez kumaşlar kullanılmaya başlandı. Bu da şemsiyeyi hem daha dayanıklı hem de taşınabilir hale getirdi. Başlangıçta İngiliz toplumunda erkeklerin şemsiye taşıması yadırgansa da zamanla kabul görmüştür. 19. yüzyılda Sanayi Devrimi ile birlikte daha dayanıklı ve hafif malzemelerden yapılan şemsiyeler üretilmeye başlanmıştır (Kumbara Dergisi).
Modern Şemsiyenin Gelişimi
Modern şemsiyenin gelişimi, fonksiyonellik ve tasarım açısından büyük bir değişim geçirdi. Artık sadece yağmurdan korunmak amacıyla değil, moda ve teknolojiyle birleşen bir aksesuar olarak da hayatımızda yer alıyor. Modern şemsiye, 18. yüzyıldan itibaren su geçirmez hale getirilerek yaygınlaştı ve günlük hayatın vazgeçilmez bir parçası haline geldi.
1852 yılında Samuel Fox, çelik tel kullanarak daha sağlam ve esnek şemsiye modelleri geliştirmiştir. 20. yüzyılda ise otomatik açılabilir ve katlanabilir şemsiyeler yaygınlaşmıştır. Günümüzde ise farklı malzemelerden üretilen şemsiyeler, hem fonksiyonel hem de estetik bir obje olarak kullanılmaktadır. Teknolojinin gelişmesiyle birlikte rüzgara dayanıklı ve su geçirmez özel şemsiye tasarımları da üretilmiştir (Bliss Premium).
