Son zamanlarda herkesin konuştuğu ve bir skandal olarak tarihe geçen, Mona Lisa tablosuna yapılan pastalı saldırı, uzun süre konuşulacak gibi duruyor. Gündemde bir hayli yer tutan bu protestonun öznesi olan Mona Lisa tablosunun neden bu kadar önemli olduğunu biliyor musunuz? Gelin bu tabloya biraz daha yakından bakalım.
Leonardo Da Vinci
Leonardo di ser Piero da Vinci 15 Nisan 1452’de dünyaya geldi. Rönesans döneminde yaşamış İtalyan hezârfen, döneminin önemli bir filozofu, astronomu, mimarı, mühendisi, mucidi, matematikçisi, anatomisti, müzisyeni, heykeltıraşı, botanisti, jeoloğu, kartografı, yazarı ve ressamıdır. Rönesans sanatını doruğuna ulaştırmış, yalnız sanatın yapısına değil, çeşitli alanlardaki araştırmaları ve buluşlarıyla da tanınan, dünyanın gelmiş geçmiş en büyük sanatçılarından ve dehalarından biri kabul edilmektedir. Da Vinci, Vitruvius Adamı, Son Akşam Yemeği gibi adından söz ettiren eserler vermiştir. Ancak elbette en ünlü eseri konu olduğu tartışmalarla, Mona Lisa olarak görülmektedir.
Mona Lisa
Yapıldığı dönemde gereken önemi görememiş bu tablo, aslında son 120 yıl içinde çok değerli bir hale gelmiştir. Tablonun değerli hale gelmesi ise bir hırsızlık olayına dayanıyor.
1911 yılında tablonun çalınmasıyla Guillaume Apollinaire tutuklanır ve sorguda Picasso’dan şüphelenilir ve bu nedenle halk bu tabloya ilgi duymaya başlar. Picasso’dan bile şüphelenilmiştir neticede. Ancak kısa bir süre sonra Louvre Müzesi‘nin eski çalışanlarından Vincenzo Peruggia‘nın tabloyu çaldığı anlaşılır. Savunma olarak ise tabloyu ait olduğu yere, İtalya’ya, götürmek istediğini söyler. Bu olaydan sonra tabloya ilgi giderek artar, günümüzdeyse değeri ölçülemeyen bir tablo haline gelir.
İnsanlar, sadece Mona Lisa’yı görebilmek için Fransa’daki Louvre Müzesi‘ni ziyaret etmeye başlar. Ancak tabloyu özel yapan şey sadece bu olay değil.
Da Vinci Teknikleri
Leonardo Da Vinci, Mona Lisa tablosunda sfumato tekniğini kullanmıştır. Bu teknik İtalyancadan gelir. Fuma, İtalyancada “duman” anlamına gelmektedir. Terim, 15. yüzyılda yağlı boya icadından sonra neredeyse algılanamayacak olan ton ve renk geçişlerini adlandırmak için kullanılmıştır. Da Vinci de bu tekniği daha çok aydınlık alanlardan karanlık alanlara geçişlerde kullanmıştır.
Tabloda gizemi koruyan en önemli unsurlardan birisi tablodaki insanın kim olduğu. Bazıları, tablodaki kadının Francesco del Giocando‘nun eşi olduğunu iddia ederken, bazıları da Da Vinci’nin annesi olduğunu iddia ediyor. Ancak en ilginç teori, tablodaki kişinin Leonardo Da Vinci’nin kendisi olduğu. Bu fikri savunanlar, Da Vinci’nin otoportresi ile Mona Lisa tablosu arasındaki şaşırtıcı derecede benzerlikteki simetriyi referans almaktalar.
Psikanalitik kuramın babası olarak tanınan Freud‘a göre Mona Lisa’nın gülüşü, bakışı ve oturuşu Da Vinci’nin çocukluğundaki anne özleminin bir dışavurumu aslında.
Da Vinci, bu gülümsemeyi yaratabilmek için perspektif ve gölgeler aracılığıyla optik illüzyon kullanmıştır. Tabloya bakan biri Mona Lisa’nın gözlerine baktığında ağız, çevresel görüşe düşer. Bu durumda ağızın detayları belirsizleşir. Bu esnada elmacık kemiklerinin üzerindeki tonlamalar gizemli gülümsemeyi yaratır. Ancak izleyicinin bakışı gülümsemeye sabitlenir sabitlenmez, sanki hiç gülümsememiş gibi gülümseme kaybolur. Bu nedenle tablo kimilerine mutlu, kimilerine mutsuz izlenimi verir.
Portre ve arka plandaki dağ manzarası, resmin her türlü keskinlikten uzak, yumuşak ve loş bir ışıkla yaratılmıştır. Portrenin sol tarafındaki ufuk çizgisi sağdakine göre daha alçak bırakılmış yüzün iki yarısı da asimetrik verilmiştir. Bu durum portreye farklı konumlardan bakıldığında ifadede bir kaymaya rol açarak, portredeki ruh durumunu yakalamasına olanak sağlamıştır. (Beyoğlu, 2020)
Çoğu insanın hemfikir olduğu nokta, tabloda Mona Lisa’nın kaşlarının olmamasıdır. Bunun nedeni ise, o dönemin kadınları arasında kaşları tıraş etme modasının olması. Bazı profesörler de buna neden olarak, Da Vinci’nin bazı sebeplerden dolayı tabloyu tamamlayamadığını düşünmekteler.
Kaynakça:
Aylin B., Sanat Eğitiminde Altın Oran ve Leonardo da Vinci’nin Eserleri Arasındaki İlişkinin
İncelenmesi, 2020.
bilgiustam.com
Verdiginiz bilgiler için teşekkürler , güzel yazı olmuş