Ares kelimesinin etimolojisi tartışmalı olmakla birlikte ‘intikamcı’ veya ‘yok edici’ anlamına geliyor. Zeus ile Hera’nın çocuğudur. Sürekli savaş başlatıp insanların ölümünden, şehirlerin istila edilmesinden zevk alması, çabucak öfkelenmesi, çoğunlukla agresif olmasından ve tükenmek bilmeyen kavga sevdasından dolayı tüm Olimpos Tanrılarının arasında belki de en sevilmeyeniydi.
Roma mitolojisinde ise Mars olarak bilinen Ares ayrıca Afrodit’i baştan çıkarmasıyla, Herkül’le savaşıp yenilmesiyle ve Poseidon’un oğlu Halirrhothious’u öldürerek Poseidon’u kızdırmasıyla da ün salmıştır. Yunan mitolojisinde şiddeti tutkulu ve hırçın aşık, vicdansız bir arkadaş olarak tasvir edilmesine karşın Roma mitolojisindeki Mars’ta bu kötü huylarının hiçbirine rastlanmaz. Homeros’un destanlarında da kaba kuvveti simgeleyen Ares; arzulu, uğursuz, çılgın olarak da nitelendirilir. Homeros’un İlyada’sında Zeus’un oğlu Ares’i sevmediği açıkça yazmaktadır. Troya savaşında Diomedes tarafından yaralanan Ares, Zeus’un yanına sığınır. Zeus ise pek hoş karşılamaz savaş tanrısı oğlunu fakat yine de kabul eder.
Ares ve ailesi
Zeus ve Hera’nın oğlu Ares’in kız kardeşleri Hebe ve İlithiya’ydı. Tanrı olmasına rağmen, Yunanlılar Ares’i kendilerinden tamamen farklı ve savaşı seven halklarla ilgili düşündüklerini yansıttığı için Trakya’dan görüyorlardı. Ares’in farklı kişilerden birçok çocuğu vardı. Cesur olmaları ve savaşçı özellikleriyle bilinen Amazonların da Ares’in soyundan geldiğine inanılıyordu.
Yunan mitlerinde Ares, cazibesi ve cesareti ile öne çıkıyordu, ki bu özellikler hiç şüphesiz Yunan Tanrıçası olan Afrodit’in (Hephaistos’la evli olmasına rağmen) sevgisini kazanmasına yardımcı olmuştu. Sonrasında Ares’ten bir kız, Harmonia ve aşk tanrısı olan Eros dünyaya gelmişti. Hephaistos, aşıkları ustaca yapılmış bir yatağın içine hapsetmeyi başarmıştı. Bu hikaye Homeros’un Odysseia eserinin 8. Kitabında ayrıntılı olarak anlatılmıştır. Yakalandıktan sonra, Ares’in akılsızlığının cezası Olimpos Dağı’ndan geçici sürgün edilmesiydi.
Afrodit ve Ares
Savaş tanrısı Ares’in güzellik tanrıçası Afrodit’le olan ilişkisi, Homeros’un Odysseia eserinde anlatılır. O sırada Hephaistos’la evli olan tanrıça savaş tanrısıyla ilişkiye girerek Hephaistos’u aldatır. Bu ilişkiyi öğrenen Hephaistos ise onları bir ağ ile tuzağa düşürüp uygunsuz vaziyetteyken bütün tanrıların önüne götürerek alay eder. Ares ile Afrodit’in birlikteliğinden Phobos (bozgun), Deimos (korku) , Harmonia ve Eros doğar.
Ares ile ilgili en popüler efsane Herkül’le olan savaşıydı. Ares’in oğlu Kyknos’un, Delfi’deki kahine giden hacıların yolunu kestiği için adı çıkmıştı, böylelikle Herkül’ü onunla başa çıkması için gönderen Apollon’un çoktan gözüne batmıştı. Herkül Kyknos’u öldürdü böylelikle öfkeli Ares Herkül’le kavgaya tutuştu.
Ancak Herkül, Athena sayesinde zarar görmekten korundu ve hatta Ares’i yaralamayı başardı. Ares için bir başka efsane ve utanç verici olay ise ikiz Devler Ephialtes ve Otis Olimpos Dağı’na saldırdıklarında yakalanmasıydı. Tanrıyı bir yıl boyunca bronz bir kavanoza (veya kazana) hapsetmişlerdi ve Ares yalnızca Hermes’in araya girmesiyle serbest kalmıştı.
Truva Savaşı
Homeros’un İlyada’daki Truva Savaşı’nın yorumlamasında Ares Troyalıları destekliyor hatta bazen savaşta onlara Hektor ile birlikte önderlik ediyordu. İlyada, Ares’in iyi yönlerini göstermez Yunan panteonunun oldukça ünsüz bir üyesi olarak gösterir. ‘Nefret dolu Ares’, ‘insan katili’, ‘savaşa doymak bilmez’ olarak tanımlanır. Homeros’un Ares betimlemesinde, yukarıdaki mitolojik masallar gibi diğer tanrılara kıyasla zayıflığı da sık sık gösterilir.
Ares, Achaeanları destekleyerek onu büyük bir kayayla bayıltan Athena tarafından feci bir şekilde dövülmesiyle de bilinir. Ayrıca Athena’nın yardımıyla da olsa mızrağıyla tanrıyı yaralamayı başaran Diomidis’in karşısında da kötü bir şekilde gösterilir kendisi. Homeros yaralı Ares’in çığlığını 10.000 kişinin çığlığına eşdeğer şekilde anlatır. Olimpos’a geri döndüğünde ise Zeus Ares’in şikayetlerini görmezden gelir ama Paieon’a yarasını iyileştirmesi için talimat verir.
Ares Tepesi
Ares birçok kez mahkemede davacı olarak bulunmasına karşın, Poseidon’un oğlu Halirrhotios’u öldürmek suçundan davalı olarak da mahkemeye çıkmıştır. Ares savunmasında kızı Alkippe’ye zorla sahip olmaya çalışırken Hallirrhotios’u gördüğünü ve kızını kurtarmak için onu öldürdüğünü söyler.
Savaş tanrısının anlattıklarını doğrulayan kızından başka bir şahit olmadığı için mahkeme Ares’i beraat ettirir. Cinayet davasında yapılan ilk duruşma olması nedeniyle ondan sonraki duruşmaların yapıldığı bu tepeye Areopagos (Aerios Pagos) yani Ares Tepesi adı verilmiştir. Atina’da Akropolis’in kuzeybatısında yer alan belirgin bir kaya çıkıntısı olan bu tepe antik zamanlarda yaralama, cinayet, kundaklama, dini meselelerin yanı sıra zeytin ağaçlarını içeren davaların görüldüğü mahkeme işlevi görmüştür.
Sanattaki Yeri
Antik Yunan Arkaik ve Klasik sanatında, Ares çoğunlukla tam zırh ve kask takarak ve bir kalkan ve mızrak taşıyarak tasvir edilir. Bu yüzden, bakıldığında diğer silahlı savaşçılardan ayırt edilemezdir. Bazen Yunan tanrısının, ateş püskürten atların çektiği arabasına binerken görüldüğü olur. Ares’in Herkül’le olan savaşının efsanesi, M.Ö. 6. yüzyılda Antik Yunan vazoları için popüler bir konu olmuştur.
Daha sonraki zamanlarda Roma tanrısı Mars’a daha az insani niteliklere sahip olmasına rağmen, ki bu da Romalı tanrıların tipik özelliğiydi, Ares’in birçok özelliği verildi. Roma mitolojisinde Mars aynı zamanda Roma’nın efsanevi kurucuları olan Romulus ve Remus’un (Vestal Bakire Rhea Silvia’nın tecavüzüyle) babasıydı ve bu sebepten şehir kutsal bir statüye erişmişti. Athena Atinalılar için neyse, Mars da Roma başkentinin koruyucu tanrısıydı ve martius (Mart) ayı onun adını almıştır.
Kaynakça
1- “Yunan Mitolojisinde Ares”, okuryazarlık.com, web, 02.10.2018 https://okuryazarim.com/yunan-mitolojisinde-ares/ Erişim tarihi: 27.10.2022
2- Yazar: Mark Cartwright, Tercüme Eden: Bahadır Çiçek, “Ares”, worldhistory.org, web, 24.03.2017 https://www.worldhistory.org/trans/tr/1-11196/ares/ Erişim tarihi: 30.10.2022
3- Özhan Öztürk “Savaş Tanrısı Ares (Yunan Mitolojisi), Mars (Roma Mitolojisi )” , ozhanozturk.com, web, 05.02.2018 https://ozhanozturk.com/2018/02/05/ares-mars-savas-tanrisi-mitoloji/ Erişim tarihi: 30.10.2022
Öne çıkan görsel: okuryazarim.com
