Ave Maria, yüzyıllar önce Katolik ve Ortadoks kiliselerinin ilahisi olarak söylenmeye başlamış ve zaman içerisinde gelenekselleşmiş bir duadır. Yıllar içinde popülaritesini dünya çapında arttıran bu dua, zaman geçtikçe sanata da konu olmaya başlamıştır.
İsa’nın annesi, kutsal yahudi kadın Meryem Ana‘dan bahseden bu dua, Hristiyanlıkta büyük önem arz eder. İncil’in yanı sıra Kur’an’da da önemli ve kutsal kişilerden birisidir Meryem Ana.
Dua, ritüellerin tespih ve angelus kısımlarını oluşturur ve resmi ayinler sırasında geleneksel bir Latin Gregoryen ilahisi yani tek sesli kilise müziği şeklinde okunurdu. Sözlerini ise Luka İncili’ndeki ifadelerden alır.
Ave Maria, gratia plena,
Selam sana, Allah’ın sevgili kulu Meryem,
Dominus tecum;
Tanrı seninledir;
benedicta tu in mulieribus,
Kadınların en mübareği sensin,
et benedictus fructus ventris tui, Jesus.
Ve mübarektir senin evladın İsa.
Sancta Maria, Mater Dei,
Aziz Meryem, Tanrı’nın Annesi,
ora pro nobis peccatoribus,
Biz günahkarlar için şimdi,
nunc et in hora mortis nostrae.
Ve ölüm saatimizde dua et.
Amen.
Amin.
“Selam sana, Allah’ın sevgili kulu Meryem. Tanrı seninledir, kadınların en mübareği sensin. Ve mübarektir senin evladın İsa” satırlarının kutsal ruh Cebrail meleğin Meryem’e müjde getirmesi anında oluşturulduğuna inanılır. Aslında dua da başlangıçta Hristiyanlarca kutsal kabul edilen bu müjdenin satırlarından oluşmaktaydı ve Helenistik Dönem’de gelişen Roma ve Yunan toplumlarının karşılıklı anlaşabilmesi adına doğan lehçe olan Koini Yunancası ile yazılmıştı.
Bu dua, sahip olduğu ilahi ruh ve yansıtabildiği ışık sayesinde sadece ayinlerde okunmakla kalmamış, sanatın da birçok alanına konu olmuştur aynı zamanda. Bunların arasından en çok bilineni 1825 yılında Schubert tarafından bestelenen yine dua ile aynı ismi taşıyan Ave Maria adlı eserdir.
1810 yılında Walter Scott tarafından yazılan Gölün Hanımı şiirinden uyarlanarak hazırlanan bir opera dinletisinin bir parçası olarak bestelenen eser, Schubert‘in en çok nam salan işlerinden biri halini almıştır. Bu eser de 19. yüzyılın en önemli piyanistlerinden biri ve senfonik şiir tarzının yaratıcısı olan besteci Franz Liszt tarafından üç farklı piyano tarzında düzenlenmiştir.
Dahası, duanın orijinal hali olan Latince versiyonu, Schubert‘in bestelediği ezgilerle o kadar sık kullanılır olmuştur ki; duanın orijinal melodisinin bu beste ile birlikte olduğu gibi bir yanılgıya bile düşülmüştür birçok kişi tarafından. Beste o kadar başarılıydı ki Walt Disney, besteyi 1940 filmi Fantasia‘nın son bölümünde kullanmıştır.
Duanın orijinal hali olduğu sanılacak kadar benimsenen bu başarılı besteyi kulaklarınızın pasını silebilmesi adına bir şans vermeniz için hemen buraya bırakıyoruz:
Yalnızca müzik dünyasını etkilemekle kalmayan “Ave Maria”, aynı zamanda Rönesans ustalarından Leonardo Da Vinci, Caravaggio ve daha pek çok sanatçıyı da etkilemeyi başarmış ve sanatçıları eserlerinde Ave Maria‘yı yansıtmaya itmiştir.
Cebrail meleğin bu Ave Maria (Selam sana ey Meryem!) müjdesi, inanan insanlar için kutsal bir öge; sanata ve sanatçılara da ilham kaynağı olmuştur.
Kaynakça:
Katolik ve Ortodoks Kiliselerinin İlahisi “Ave Maria”. Uzayla. Web. Erişim: 04.09.22
Ave Maria (Schubert). Stringfixer. Web. Erişim: 06.09.22
