Dizi sahnelerinde, kitap kurdu karakterlerin okuduğu veya yönetmenin izleyiciye bir mesaj vermek amacıyla yer verdiği kitaplara sıklıkla rastlarız. Dizilerde karşımıza çıkarak okuma hevesimizi uyandıran, pek çok kişinin ilgisini çektiğini düşündüğümüz kitapları sizler için derledik.
The Unabridged Journals (Günlükler) – Gilmore Girls
“…sen de bugün benim yaptığım gibi kırıl, bükül, yeniden büyü.”
Kitap kurdu dizi karakteri denince akla gelen ilk isimlerden biri şüphesiz Gilmore kızı Rory’dir. Rory Gilmore’un kitap listeleri, Gilmore Girls dizisinin yayınlandığı dönemde bir “reading challenge” haline getirilir ve pek çok insan Rory ile birlikte bu kitapları okur.
Dizide yer alan bir sahnede Rory’nin, Sylvia Plath’e ait Günlükler adlı eseri okuduğunu görürüz. Günlükler adlı eser, Sylvia Plath’in yaşamının son on yılında tuttuğu günlüklerin bir derlemesidir. Yazarın yaşamı boyunca verdiği mücadelelere tanıklık edip, hislerini anlayabilmek adına uygun fakat sarsıcı bir kitap olduğunu söylemeliyiz.
The Interpretation of Dreams (Rüyaların Yorumu), The Portable Nietzsche (Taşınabilir Nietzsche) – The White Lotus
The White Lotus dizisinde kitaplar aracılığıyla verilmiş, karakterlerin kişiliklerine dair tahminlerde bulunabileceğimiz pek çok mesaj yer alır. Havuz başındaki bir sahnede üniversite öğrencileri Olivia ve Paula’nın okuduğu kitaplar bu teoriyi kanıtlar niteliktedir.
Ailesinin düşüncelerinden farklı düşünceleri olan ve bu düşüncelerinin ciddiye alınmasını isteyen Olivia, Friedrich Nietzsche’nin eserlerinin derlemesi olan The Portable Nietzsche (Taşınabilir Nietzsche) adlı kitabı okur. Kitap, Nietzsche’nin başyapıt eserleri olarak bilinen Putların Alacakaranlığı, Deccal, Nietzsche Wagner’e Karşı ve Böyle Buyurdu Zerdüşt’ten oluşur.
İnsanlarla empati kurabilen ve pek çok konuda hassasiyet gösteren Paula karakterini ise Sigmund Freud’dan Rüyaların Yorumu’nu okurken görürüz. Kitabın içeriğinde rüyalarımızın anlamından ziyade, kendi iç dünyamız hakkında yorum yapabilme ve insan psikolojisini analiz edebilme konusunda değerli bilgiler bulunur.
Love in the Time of Cholera (Kolera Günlerinde Aşk) – How I Met Your Mother
“Yaşamda gereksinim duyduğum tek şey beni anlayan birisi.”
Sitcom formatındaki dizilerin en sevilenleri arasında yer alan How I Met Your Mother’da az sayıda kitap referansı yer alır. García Márquez’e ait Love in the Time of Cholera (Kolera Günlerinde Aşk) romanı ise bu değerli referanslardan biridir.
Dizinin duygusal baş karakteri Ted Mosby’nin favori kitabı olan Kolera Günlerinde Aşk’tan ilk olarak “Love Solutions” adlı bölümde bahsedilir. Final sezonuna ve “The Mother” ile tanışma sahnesine yaklaşırken Ted’in bu kitabı okuduğunu görürüz. How I Met Your Mother’ın, Kolera Günlerinde Aşk kitabından ilham alınarak yaratıldığına dair söylentiler mevcuttur.
Love in the Time of Cholera isimli eserde birbirine aşık ve kavuşamayan bir çiftin hikayesi anlatılır. Kişilerden biri başka biriyle evlenir ve sonrasında eşi vefat eder. Hikayenin sonunda ise çiftimiz yeniden bir araya gelir. Kitapta gerçekleşen olayların How I Met Your Mother’ın olay örgüsüne oldukça yakın olduğunu söyleyebiliriz.
Tropic of Cancer (Yengeç Dönencesi) – Seinfeld
“Hata yapmak, hiçbir şey yapmamaktan daha iyidir!”
Seinfeld dizisini durum komedisinin öncüsü olarak adlandırabiliriz. Dizinin “The Library (Kütüphane)” bölümünde yazarı Henry Miller olan Tropic of Cancer (Yengeç Dönencesi) adlı kitabı görürüz. The Library isimli bölümün bu kitap üzerinden işlendiğini ve dizinin yayınlandığı dönemde kitabın büyük bir merak konusu olduğunu söyleyebiliriz.
Yengeç Dönencesi yazarın ilk kitabı olup, içerisinde otobiyografik esintiler de barındırır. Yengeç Dönencesi, yaşama sancısını en çarpıcı şekilde anlatan eserlerden biridir. Yayınlandığı tarihten sonra kitabın satışının yasaklandığı ve yaklaşık 17 yıl sonra tekrar yayınlanabildiği bilinir.
“The Library” bölümünde George Costanza kütüphaneden aldığı kitabı Jerry Seinfeld’e ödünç verir, ancak Jerry kitabı 15 yıl boyunca kütüphaneye teslim etmez. Kütüphane polisinin üstlendiği bu vakada Jerry ve George’un ironik tartışmalarını keyifle izleriz.
Conversation with Friends (Arkadaşlarla Sohbetler) – Succession
“Herkes sürekli bir şeylerle cebelleşiyor değil mi? Özünde hayat bu zaten. Cebelleşilecek yeni yeni birçok şey.”
Son dönemde Normal People dizisi ile birlikte adını sıkça duyduğumuz Sally Rooney, Normal People dışında etkileyici eserlere de imza atar. Yine son dönemlerde ses getiren dizilerden biri olan Succession’da, Shiv karakterinin okuduğu Conversation With Friends (Arkadaşlarla Sohbetler) bu eserlerden biridir.
Dizide Shiv ve Tom’un evliliklerinde birbirlerine karşı ne kadar açık olup olmadıklarını tartıştıkları bir sahnenin ardından Shiv’i bu kitabı okurken izleriz. Kitapta, kötü bir evliliğin buhranından kurtulamayan yaşlı bir adam ve bu adamla ilişkisi olan genç bir kadından bahsedilir.
Okurlar olarak kendi deneyimlerimize benzer olayların yaşandığı ve bize rehberlik edebilecek kitapları tercih ettiğimizi söyleyebiliriz. Bu sahnede Arkadaşlarla Sohbetler kitabını görmemizin sebebi de aşikardır.
The Fountainhead (Hayatın Kaynağı) – Lost
“İnsanın değeri kendinden gelir, başkaları için neler yapıp neler yapmadığından değil.”
2000’lerin yıldız dizisi Lost’ta, uçak kazasının ardından günlerini adada geçiren karakterlerin gizemli hikayesine tanıklık ederiz. Dizideki önemli karakterlerden biri olan Sawyer, zamanını uçak enkazında bulduğu kitapları okuyarak geçirir. Çok sayıda kitap referansı gördüğümüz dizide en dikkat çekenlerden biri Ayn Rand’ın meşhur kitabı The Fountainhead‘dır.
Ayn Rand, Hayatın Kaynağı isimli kitabında genç bir mimarın hayatına değinir. Yazar, kendi doğruları için savaşan genç mimar üzerinden öncüsü olduğu objektivizm felsefesinin temellerini atar. Ayn Rand’ın benimsediği felsefeye göre insanın ihtiyacı olan tek şey kendisidir ve insan her daim kişisel çıkarlarını ön planda tutmalıdır.
Dizideki Sawyer karakterinin ise adadaki yaşamında insanlarla eşyaları takas ettiğini, kazadan önceki yaşamında ise profesyonel bir dolandırıcı olduğunu ve ben merkezli bir kişi olduğunu biliriz. Hayatın Kaynağı kitabının bazı noktalarının Sawyer’ın kişiliğini yansıttığını söyleyebiliriz.
The Time Machine (Zaman Makinesi) – Better Call Saul
“Eğer dünya seni hoşnut etmiyorsa, dünyayı değiştirebilirsin.”
Breaking Bad evreninin spin-off dizisi Better Call Saul, sevilen karakter Saul Goodman’ın hikayesini izleyicilere sunar. Geçtiğimiz yıl final bölümü yayınlanan dizi büyük bir hayran kitlesine sahiptir.
Dizide birden fazla bölümde yakın çekim ile karşımıza çıkan The Time Machine (Zaman Makinesi) kitabı H. G. Wells’e aittir. Edebiyat tarihinde zaman makinesinin kullanıldığı ilk kitap olması sebebiyle bilim kurgu edebiyatında oldukça önemli bir eserdir.
Final bölümünde gördüğümüz The Time Machine kitabı ile Better Call Saul’un ana karakteri Saul Goodman’ın zenginliğe erişmeden önceki yaşamı ve zenginliğe eriştikten sonraki yaşamı arasındaki farka bir gönderme yapılır. Karakterin zaman içindeki değişimini hissettiğimiz birkaç sahnede daha kitabı görürüz.
Kitabı gördüğümüz sahnelerde akıllara gelen ilk soru ise; Eğer bir zaman makinesi olsaydı Saul Goodman yine aynı şeyleri yapar mıydı? sorusudur. Breaking Bad dizisinden sonrasının anlatıldığı sahnelerde ise Saul Goodman’ın aynı karakterde olduğunu ve zekasını kullanarak çeşitli hilelere başvurduğunu görürüz.
The Bell Jar (Sırça Fanus) – The Simpsons
The Simpsons, günümüzde gerçekleşen kehanetleri ile bilinen, 90’lı yıllara damga vuran dizilerden biridir. Simpson ailesinin üyelerinden biri olan Lisa Simpson’ı sıklıkla kurgu ya da gerçek kitaplar okurken görürüz.
Lisa’nın okuma listesinde yer alan ve 8 yaşındayken okuduğu kitaplardan biri ise Sylvia Plath’in yarı otobiyografik romanı The Bell Jar‘dır. Sylvia Plath bu romanında melankolik yaşamını ve ilk gençliğinden itibaren yaşadığı zorlukları anlatır. Lisa’nın Sırça Fanus’u okurken gülümsemesi ise dizinin tuhaf yanlarından biridir.
Kumarbaz (The Gambler) – Ezel
“İnsanlar bir kaşık suda boğacakları bir kimseyle bile kimi zaman zorunlu ilişki kurarlar.”
Ezel dizisinden Ramiz Dayı’nın bir neslin kitap okuma listesine yön verdiğinden eminiz. Ramiz Dayı, Ömer’e hapishanede okuması için pek çok kitap verir. Bu kitapların arasında Rus edebiyatının önde gelen isimlerinden Fyodor Mihayloviç Dostoyevski’nin Kumarbaz adlı eseri de yer alır. Dizinin ilerleyen bölümlerinde bu kitaplar Ezel’in kardeşi Mert’in eline geçer. Mert, kitapların arasında abisine ait notları okuyarak hikayedeki asıl suçlunun abisi olmadığını anlar.
Dizide Kumarbaz kitabının yer almasının bir diğer sebebi ise Ezel, Ramiz Dayı, Cengiz ve Kenan karakterlerinin usta kumarbazlar olmalarıdır.
Alemdağ’da Var Bir Yılan – Leyla ile Mecnun
Samimiyeti ve replikleri ile hafızalara kazınan Leyla ile Mecnun dizisinde de çok sayıda kitap referansı mevcuttur. Ülkemizin en önemli öykü yazarlarından olan Sait Faik Abasıyanık’ın Alemdağ’da Var Bir Yılan adlı eserine de dizinin bir bölümünde yer verilir. Dizinin sevilen karakterlerinden biri olan Hırsız Yavuz’dan “Hişt Hişt” adlı öyküyü dinleriz.
“Nereden gelirse gelsin dağlardan, kuşlardan, denizden, insandan, ottan, böcekten, çiçekten. Gelsin de nereden gelirse gelsin! Bir hişt sesi gelmedi mi fena. Geldikten sonra yaşasın çiçekler, böcekler, insanoğulları.
Hişt hişt!
Hişt hişt!
Hişt hişt!”
Harika