Bugüne dek İstanbul’u yaşayan herkes, İstanbul’a karşı farklı hisler duymuş ve bu farklı hisler iç içe geçerek tek bir duyguya dönüşmüştür: İstanbul. İstanbul’un kendisi bir duygudur ve bu duygu hissedildikçe kağıtlara, şiirlere, şarkılara farklı renklerde akmaya devam edecektir. Boğazı, vapurları, yedi tepesi, semtleri, minareleri, sokakları, kaldırımları, insanı, her bir detayı için başka bir söz dökülmüş bu şehir adına bir o kadar da şarkı yazılmıştır.
Münir Nurettin Selçuk’un Aziz İstanbul, Cem Karaca’nın Ceviz Ağacı, Sezen Aksu’nun İstanbul İstanbul Olalı, Teoman’ın İstanbul’da Sonbahar, MFÖ’nün Bu Sabah Yağmur Var İstanbul’da, Pamela’nın İstanbul, Athena’nın Beyoğlu isimli şarkıları gibi İstanbul denince akla gelen daha pek çok ünlü şarkının yanı sıra; İstanbul’u konu alan, biraz daha saklı kalmış, 13 şarkıdan oluşan bir liste ile karşınızdayız!
Hep Kahır – Cem Karaca
Cem Karaca’nın sürgün yıllarında İstanbul hasretiyle yazdığı, özlem kokan bir şarkı Hep Kahır. Şarkının sözlerinin Nazım Hikmet’e ait olduğuna dair yaygın bir yanlış bilgi dolaşmasına karşın, sözü de müziği de Cem Karaca’ya ait olan bu şarkı, 1987 yılında çıkan “Merhaba Gençler ve Her Zaman Genç Kalanlar” isimli albümde yer almaktadır. Cem Karaca, İstanbul’dan gelen misafirine “Bana İstanbul’u anlat, nasıldı?” diye haykırır. Ne kahve ne televizyon, hiçbiri İstanbul’dan mühim değildir. Şehirlerin şehrini, boğazı, yedi tepeyi ve insanları sorar, İstanbul’un insanlarını. “İnsanlar gülüyordu de/ Trende, vapurda, otobüste/ Yalan da olsa hoşuma gidiyor, söyle” dediği gurbette, gerçeklerden kaçıp sevdiği bir yalana sığınır.
“Beyoğlu sırtlarından yasak gözlerimle bakıp
Köprüler, Sarayburnu, minareler ve Haliç’e
Diyiverdin mi bir merhaba gizlice”
Böyledir Akşamları İstanbul’un – Timur Selçuk
O koyu mavilikte eridiğimiz İstanbul akşamlarına yazılmış Ümit Yaşar Oğuzcan şiiriyle Timur Selçuk bestesinin buluşması: Böyledir Akşamları İstanbul’un. “İspanyol Meyhanesi” isimli albümde yer alan bu şarkı; batan günle birlikte solan ümitleri, İstanbul’un kalabalığının ortasında büyüyen yalnızlık hissini öyle derinden tattırır ki ansızın bir vapur düdüğünün geceyi parçalaması gibi kendinizi dağılmış, renkleri kararmış bulabilirsiniz.
“Şekiller bozulur, renkler kararır
Solar ümitlerin, batan günle birlikte
Böyledir akşamları böyledir İstanbul’un
Eriyip gidersin o koyu mavilikte”
Rapsodi İstanbul – Teoman
Sözleri Teoman’a ait olan Rapsodi İstanbul, 2003 yılında yayımlanan “Teo” albümünde bulunmaktadır. Müziğini Teoman ve Volkan Başaran‘ın beraber bestelediği bu şarkı, “İstanbul’da Sonbahar”dan sonra, Teoman’ın İstanbul’un sonbaharını resmederek bizi acının sonbahara, sonbaharın İstanbul’a ait olduğuna inandırdığı bir diğer şarkısıdır.
“Sokaklarda sapsarı yapraklar
Mazgallarda yağmurlar
Hangi kentte bu denli acı var
Başka nerde İstanbul kadar”
Istanbul – Marc Aryan
Ermeni asıllı, Fransa doğumlu, Belçikalı bir şarkıcı olan Marc Aryan, 1960’lı yıllarda pek çok kez Türkiye’ye gelmiş ve Türkçe plaklar doldurmuştur. Aynı yıllarda çok sevdiği İstanbul için Fransızca bir şarkı bestelemiştir: Istanbul. İri siyah gözlü bir akşam karanlığına benzettiği İstanbul; onun için temiz kalpli bir kız, sevdiği bir çocuktur.
“Istanbul, je pense souvent à tes mosquées
Et à tes longs minarets qui s’élancent vers le ciel.
Istanbul, souvent je rêve aux eaux bleues du Bosphore
Où se mirait un visage que j’aimais.”
İstanbul Hatırası – Kayahan
Sözü ve müziği kendisine ait olan İstanbul Hatırası ile Kayahan, 1978’de Türkiye Eurovision elemelerine katılmış ancak şarkı elemeleri geçememiştir. Buna rağmen Kayahan’ın çıkış şarkılarından olmayı başarmış bu şarkı; İstanbul’un sevinçli bir yüzünü yansıtmakta, bir vapur çığlığıyla size selam veren İstanbul’un coşkusunu yaşatmaktadır.
“Öyle mutluydum ki
İstanbul’da ben
İstanbul’da bir güzel
İstanbul kadar güzel”
İstanbul’u Dinliyorum – Leman Sam
Orhan Veli‘nin “İstanbul’u Dinliyorum” isimli şiirinden uyarlanmış bilinen üç farklı beste vardır ve bunlardan ilki 1968 yılında çıkan bir Cem Karaca bestesidir. 1983’te ise Zülfü Livaneli aynı şiiri farklı bir besteyle buluşturmuş ve bu beste Leman Sam tarafından da seslendirilmiştir. Son olarak 2013 yılında Fazıl Say tarafından bestelenen, Serenad Bağcan tarafından seslendirilen şiir bir kez daha müzikle birleşmiştir.
“İstanbul’u dinliyorum
Gözlerim kapalı
Bir kuş çırpınıyor eteklerinde”
İstanblues – Bulutsuzluk Özlemi
Bulutsuzluk Özlemi’nin 2009 yılında yayımlanan “Zamska!” isimli albümünde yer alan şarkının sözleri ve müziği, grubun kurucusu ve solisti olan Nejat Yavaşoğulları‘na aittir. “Rüzgar hep poyraz eser/ Lodos çıkar ansızın biraz” diyerek kendilerine benzettikleri, sağı solu belli olmayan İstanbul’un neşeli şarkısı: İstanblues.
“Yokuşunun dibinde
Birden görünür bi’ mavi
Cihangir’in damlarında martılar
Rüzgarla dans eder, çığlık atar”
İstanbul – Birsen Tezer
Bir başka İstanbul şarkısı ise 2009 yılında yayımlanan “Cihan” albümündeki Birsen Tezer’e ait İstanbul. Martılarla vapurların telaşına karışmış insanların, bilinmezliklere doğru gidişini, Birsen Tezer’in dingin ve buğulu sesiyle gözümüzde canlandıran bu şarkı, İstanbul’u yansıtan en zarif şarkılardan.
“Beş dakikada bir motorunun acelesine inat
Biniyorum meçhule
Ardımda martılar telaş”
Öyle Bir Rüya – Hüsnü Arkan & Birsen Tezer
Şarkının içinde ansızın karşınıza çıkan Beyoğlu, size Öyle Bir Rüya‘daki rüyanın İstanbul olduğunu düşündürebilir. Ancak 2015 yılında çıkmış “Kırık Hava” albümündeki bu Hüsnü Arkan ve Birsen Tezer düeti bir aşk şarkısıdır. Yine de bu şarkı; İstanbul’da bir trenin boşalışının, meydanlara kuşların inişinin, vapurların iskeleye yanaşışının ve tramvayların raydan çıkışının ritminde akıyor sanki.
“Beyoğlu’nda bir tramvay
Raydan çıkmış vay
Sensiz bunca yıl nasıl yaşadım ah
Vay ki ömrüme vay”
Sürüklüyorum Çaresizliğimi – Sezen Aksu
Kalabalık caddelerinde sürüklenen çaresiz yalnızlığa, sokaklarına sinen mutsuzluğa rağmen “oysa İstanbul ışıl ışıl parlar” diyen, Sezen Aksu’nun 1980 tarihli “Sevgilerimle” isimli albümünde yer alan, sözleri Nilüfer‘e, bestesi Sezen’e ait Sürüklüyorum Çaresizliğimi; İstanbul’un vurdum duymaz, acımasız yollarına sitem etmektedir.
“Sürüklüyorum çaresiz yalnızlığımı
Vurdum duymaz acımasız yolarında İstanbul’un”
İstanbul – Levent Yüksel
İstanbul; Levent Yüksel’in 1993’te yayımlanan “Med Cezir” isimli albümündeki, sözleri Sezen Aksu’dan, bestesi Fahir Atakoğlu‘ndan, düzenlemesi Uzay Heparı‘dan olan, eskitilmiş zamanların şehri İstanbul’u, Yarim İstanbul diyerek bir sevgili gibi seven unutulmaz bir İstanbul şarkısı.
“Saçlarını dağıtır rüzgar
Yeditepe üzerinden
Hatıralar, tarihin
Küllerini savurur”
Ağlıyor İstanbul – İlhan Şeşen
İstanbul ağlarken ağlayan kalbiniz, siz ağlarken ağlayan İstanbul için yazılmış Ağlıyor İstanbul ve İstanbul’a yer veren daha fazla şarkı için; içindeki tüm şarkıların söz ve müziğine sahip İlhan Şeşen’in 2017 yılında yayımladığı, “İstanbullu Şarkılar” isimli albümü dinlemelisiniz.
“Ağlıyor İstanbul, ağlıyor kalbim
Ağlıyoruz ben sessiz, İstanbul sessiz”
Istanbul (Not Constantinople) – The Four Lads
Listenin son ve en yaşlı şarkısı, 1953’te Kanadalı grup The Four Lads tarafından seslendirilen Istanbul (Not Constantinople); sözleri Jimmy Kennedy‘ye, müziği Nat Simon‘a ait olan swing tarzında, keyifli bir şarkı.
“Istanbul was Constantinople
Now it’s Istanbul not Constantinople
Been a long time gone
Old Constantinople’s still has Turkish delight
On a moonlit night”
Sözlerin Türkçe çevirisi ise şöyle:
“İstanbul Konstantinopol’dü
Artık, İstanbul, Konstantinopol değil
Çok uzun zaman oldu Konstantinopol gideli
Artık Türk lokumu var mehtaplı bir gecede”
İstanbul’u konu alan daha fazla şarkı ya da şarkı sözlerinin arasından ansızın çıkan daha fazla İstanbul için Spotify listemize bakabilirsiniz. Keyifli dinlemeler.
Harika bir derleme, enfes bir yazı… ‘İstanbul üzerine şarkılar’ deyince aklımıza neresinin geleceği artık net bir şekilde belli. Kaleminize sağlık