Güneş ve Ay,
Gündüz ve Gece,
Her yeni bir gün doğarken aslında her yeni bir gece de doğuyor. Bu döngü içinde hayatlarımızı sürdürürken yaşamlarımız farklı alanlara ve yönlere doğru yol alıyor. Doğan günün umuduyla ve karanlık gecenin yoğunluğuyla yol alıp gidiyoruz. Sanatta yer alan farklılıklar da bu döngüde kendine yer buluyor. Dönemin sanatçıları da tablolarında Dünya üzerinden insan, manzara ve döngü süreçlerine yer veriyor. Kendinlerine bir alan bulup bunun üzerinde yapılan çalışmalar ile ortaya şaheserler çıkıyor. Gündüz ve gece teması da burada işin içine giriyor. Bazı sanatçılar resimlerinde Güneş’in sıcaklığını boyarken bazıları ise gecenin huzurunu simgeliyor. Ay tepede belirdiğinde ortayı saran karanlık ve loş aydınlık ile tablolarını süslüyor. Gelin bu yazımızda beraber gece temasını ve imgelemlerinin farklı sunuşlarını ele alalım. Keyifli okumalar.
Starry Night – Vincent van Gogh
Bu listeye Vincent van Gogh‘un Yıldızlı Gece tablosunu eklememek olmazdı. Bu tablo gecenin ihtişamı ile bir araya geliyor. Çağını ve sanatçının zamanını aşarak evrensel ve zamansız bir eser olarak varlığını sürdürüyor. Haziran 1889 yılında resmedilen tablo sanatçının odasının doğu yönünde bulunan Saint-Rémy-de-Provence köyünün gün doğumundan hemen önceki halinin eseridir. Van Gogh, akıl hastanesinde kaldığı sırada bu tablosunu resmeder. Diğer hastalara nispeten davranış ve aktivite özgürlüğü bulunuyordu. Hatta bir stüdyosunun olmasına bile izin verildi. Buhranlı süreçlerini atlatmaya çalışırken tekrar nükseden nöbetleri ile kendini renklere verdi. Yıldızlı Gece tablosu da bu renk cümbüşünün eseri olarak bizlerle buluştu. Renkler ve fırça darbelerinin özellikleri resmin cazibesini artırır niteliktedir. Kendine özgü fırça darbelerinin döngüsel yansıması ile kasaba olağanüstü bir hâl alır.
Canny Glasgow – John Atkinson Grimshaw
Kentsel sahnelerin gece manzaralarıyla tanınan John Atkinson Grimshaw Viktorya dönemi sanatçısıdır. Sanatçı hem kendi döneminin hem de bunu aşarak en iyi gece ve kentsel manzara ressamı olarak da anılır. Sanatçının fotorafçılık tutkusu yaratıcılıkta gerçekliğe olan yakınlığını doğurur. Kendi kendini yetiştirirken zihnindeki sahneleri resme yansıtmak için karanlık kamera ve lensler kullanır. Renk, ışık ve gölge kullanımıyla sanatçının resimleri göz alıcı bir renk paleti sunar bizlere. Canny Glasgow tablosunda da loş ışıklarla bezeli bir cadde görünümü ele alınır. Bu ıssız loşlukta sokak ve dükkan ışıkları sokağı aydınlatıyor ve gece başlar. Böylece sahil ve şehir manzarası bir olup bir bu tabloda bizlere farklı bir manzara sunar.
Summer Night – Winslow Homer
Winslow Homer ressamlık kariyerine başlamadan önce iç savaş döneminde grafik muhabiri olarak çalışır. Resme ilk başladığında Natüralist özelliklerde günlük hayatından parçalarla eserler resmeder. Sanatçı resimlerini çizerken kendine ait bir yol ile Realizm ve Sembolizm arasında bir üslup ile eserler vermeye başlar. Summer Night tablosu da bu eserlerin en özellerinden bir tanesi olarak kendine yer bulur. Tabloda yer alan gece ışığındaki bu sahne gizemli bir şiir misali yansır. Işık ve gölgeler şekilleri farklılaştırırken dans eden iki kadın silueti resmedilir. Arkada yer alan gölgeler ile duygular bireysellikten çıkıp kolektif bir hal alır. Tabloya geniş perspektiften bakıldığı zaman ayın yansıyan ışığı ile tabloda aydınlık öne çıkar.
The Boulevard Montmartre at Night – Camille Pissarro
Pissarro hayatının büyük bir kısmını kırsalda çalışmasına rağmen yeterli parası olunca Paris’te bir stüdyo tutar. Yaşam sürecinde geçirdiği bir göz enfeksiyonu ile resimlerinde temasını kent üzerine çevirir. Her ne kadar doğa resimleri yapmayı sevse de yaşadığı enfeksiyon dolasıyla ışığa, toza ve rüzgara hassasiyeti artar. Havanın güzel olduğu günler dışında kendine resim yapabilmesi için korunaklı bir mekan bulması gerekmektedir. Bunun için en uygun yer ise şehirdir. Bu yeni keşfi çoşkuyla karşılarken bir arkadaşına bu konuyla ilgili şu sözlerini yazar: “İnsanların çirkin olarak adlandırdığı ama bu kadar gümüşi, aydınlık ve canlı olan bu Paris sokaklarını resmedebildiğim için çok mutluyum”. Yaşamında farklı otellere yerleşen Pissarro farklı sokakları resmederken zaman ve farklı yansımaları ile eşsiz tablolar öne sürer. Bu renkli ve canlı ışıklarla dolu The Boulevard Montmartre at Nighttablosu da geceye özel bir anlam katmış durumdadır.
Great Meteor – Frederic Edwin Church
1860 yılında Dünya’da büyük bir meteor olayı meydana gelir. Bu olay her ne kadar normal bir olay gibi yansısa da o nadirliği ile tablolara yansır. Öyle ki birçok sanatçı bunu eserlerine yansıtır. Frederic Church de bu muhteşem olayı resmeden ressamlardan biridir. Dünya’yı sıyırarak geçen göktaşı dizisi şiirlere de konu olmasının yanında bu eşsiz manzara ile görenleri büyüler. Great Meteor tablosunda birbirini takip eden iki ışık huzmesi ile hafiften aydınlanan gece doğa manzarasına yansıyan gölgeler ile bir aydınlık resmedilir. Suya düşen bir çift ışık huzmeleri tablonun sol tarafına ulaşan aydınlığı ile bizleri kendine hayran bırakır.
Aydınlığın bitişi yeni bir doğuş olarak gece temasının ele alındığı bu eserler kendi alanlarında ayrı bir yer tutmaktadır. Bir günün bitişi olarak görülen bu vakit aslında sanatçıların renkleri ele alış şekilleri ile bizlere farklı bir aydınlığı sunuyor. Bu aydınlıkta ışık kaynakaları, boyalar ve fırça darbeleri kendi aydınlığını sunarken ortaya şaheserler çıkıyor. Karanlığın dansı ile birlikte renk cümbüşlerine şahit oluyoruz. Farklı renkler, temalar ve görüş açılarıyla ele alınmış gece tasvirlerini her sanatçı kendi penceresinden farklı sunarken, bizler de sizler için bu beş tabloyu derledik.
Kaynakça
“Van Gogh Starry Night – The Painting and The Story”. Vangoghgallery. web.29.06.24
“Nuit d’été – Winslow Homer”. musee-orsay. web. 29.06.24
“Boulevard Montmartre at Night by Camille Pissarro”. camillepissarro. web. 29.06.24
