Dünya sinemasında olduğu gibi Türk sinemasında da bir konuyu birden fazla filmle anlatabilmek adına film serileri yapılmıştır. Bu filmler bir şekilde birbirine bağlantılı olsalar da bazı filmler arasında kesin bir bağlantıdan söz edilmemektedir. Tematik bir bütünlüğe bağlı olan üçlemeler olduğu gibi bağlantısız filmlerin olduğu üçleme grupları da vardır.
Üçlemelerin konuları birbirine benzerken bazı üçlemelerin konuları birbirlerinden tamamen farklı olabilir. Genellikle üçlemeler aynı yönetmen tarafından çekilir ve bu yönetmenin adıyla anılır. Az sayıda da olsa yönetmenlerin farklı üçlemeleri de vardır.
Zeki Ökten
Zeki Ökten 1941 yılında İstanbul’da doğmuştur. Haydar Paşa Lisesi‘nde okuduğu yıllarda tiyatro ile ilgili çalışmalarına başlamıştır. Sinema dünyasına adım atması 1961 yılında Nişan Hançer’in yönetmenliğini yaptığı Acı Zeytin adlı filmle olmuştur.
Ömer Lütfi Akad, Halit Refiğ, Memduh Ün ve Atıf Yılmaz gibi Yeşilçam‘ın ünlü yönetmenlerinin yanında çalışmalar yapmıştır. 1963 yılında çektiği ilk filmi Ölüm Pazarı ile istediği başarıyı yakalayamayınca tekrar asistanlığa dönmüştür.
Dokuz yıl boyunca asistanlık yaptıktan sonra 1972’de Kadın Yapar ardından da 1973 yılında Bir Demet Menekşe ile istediği başarıya kavuşmaya başlamıştır. Selim İleri‘nin senaryosunu yazdığı bu filmin ana teması bir aşk hikayesi üzerinden toplumsal bakış açısını dile getirmektir. Bu film Zeki Ökten’in sinemaya bakış tarzını bize göstermiştir.
Osman Seden, Metin Erksan, Ömer Lütfi Akad, Memduh Ün, Halit Refiğ ve Atıf Yılmaz‘ın kuşağından sonra gelen ikinci yeni kuşak olarak adlandırılan bu kuşakta sinemacılar arasında yerini almıştır. Askerin Dönüşü, Sürü, Düşman adlı filmleriyle gerçekçi üslubunu korumaya devam ederken, Kapıcılar Kralı, Çöpçüler Kralı, Hanzo ve Faize Hücum gibi filmleriyle de toplumsal sorunları komedi tarzıyla izleyicilere aktarmaya çalışmıştır. Kapıcılar Kralı ve Çöpçüler Kralı filmlerinde belli bir sınıf üzerinden Türkiye’nin dönem gerçeklerine değinmiştir. Ayrıca 14. Antalya Film Şenliği‘nde Kapıcılar Kralı adlı film ile En İyi Yönetmen ödülünü kazanmıştır.
1978 yılında senaryosunu Yılmaz Güney‘in yazdığı Türk sinemasının başyapıtlarından biri olan Sürü adlı filmi çekmiştir. Bu film uluslararası başarılara imza atarak 11 tane ödül almıştır. 1979’da Locarno Film Festivali ve 1980’de Uluslararası Antwep Film Festivali‘nde En İyi Film Ödülü de bunlar arasındadır.
Bu filmin ardından Pehlivan, Ses, Düttürü Dünya adlı filmler izledi. Pehlivan adlı filmi uluslararası birçok ödülün yanı sıra İstanbul Film Festivali‘nde Üstün Başarı ödülünü almıştır. Düttürü Dünya adlı filmden sonra sinemaya bir süre ara vermiştir.
1993 yılında Kemal Sunal ile çektiği televizyon dizisi Saygılar Bizden‘i yapmıştır. 1995 yılında ise Kültür Bakanlığı ve Efes Pilsen‘in katkılarıyla Yusuf Kurçeli, Ömer Kavur, İrfan Tözüm ve Erden Kıral ile birlikte bağımsız 5 kısa sevgi ve hoşgörü öyküsünden oluşan Aşk Üzerine Söylenmiş Her Şey adlı çalışmada yer almıştır.
Kısa bir süre sonra Metin Akpınar, Zeki Alasya, Eşref Kolçak gibi usta sanatçıların yer aldığı Güle Güle adlı filmi çekmiştir. Film Almanya ve Fransa‘da gösterime girmiş, Birçok yurt içi ve yurt dışı festivallere davet edilmiştir. Bunun yanı sıra 37. Altın Portakal Film Festivali‘nde En İyi Film ve En İyi Senaryo Ödülleri‘ni de almıştır.
Bu filmlerin ardından 2003 yılında başrollerini Tarık Akan ve Okan Bayülgen‘in paylaştığı Gülüm, 2006 yılında ise Cüneyt Türel, Yaman Tarcan, Nilgün Belgün, Bülent Kayabaş‘ın rol aldığı Çinliler Geliyor adlı filmi yönetmiştir.
Türk sinemasının uluslararası başarılara da imza atmış usta yönetmeni Zeki Ökten 19 Aralık 2009’da 68 yaşındayken hayatına veda etmiştir.
Küçük Adam Üçlemesi
Yönetmen Zeki Ökten tarafından çekilen ve çok fazla bilinmeyen üçlemelerden biridir. Üç filminde başrolünde Kemal Sunal yer almaktadır. Filmlerde genel olarak yoksulluk üzerinde durulmuştur.
Davacı (1986)
Küçük Adam Üçlemesi‘nin 1986 yılında vizyona giren ilk filmi, yönetmenliğini Zeki Ökten, senaristliğini Umur Bugay, başrollerini ise Kemal Sunal, Savaş Yurttaş ve Sema Yılmaz‘ın paylaştığı Davacı filmidir.
Bir köyde yanyana evlerde yaşayan iki komşu aile, hayvan sürüsünün diğerinin bahçesine dadanması üzerine karşı karşıya gelirler. Bu tartışmaya çözüm bulamayan iki aile, zamanla işi inada bindirmiş ve soluğu mahkemeye giderek adalet aracılığıyla aramaya karar vermişlerdir. Ama açılan dava sonuçlanmadan yedi yıldan fazla sürer. Bu davanın bu kadar uzun sürmesi ve dava için köylerinden sürekli ayrılıp mahkeme kapılarında beklemek zorunda kalan iki kalabalık aile zamanla neden tartıştıklarını, neden dava açmaya niyetlendiklerini, kimin suçlu kimin haklı olduğunu iyice karıştırmışlar ve dava arapsaçına dönmüştür.
Yoksul (1987)
Yönetmenliğini Zeki Ökten‘in ve senaryosunu Umur Bugay‘ın yazdığı 1986 yapımı Türk sinema filmidir. Bu filmin başrollerini Kemal Sunal, Şehnaz Dilan, Yaman Okay ve Kerem Yılmazer paylaşmaktadır.
Filmin konusuna gelince, Yoksul’un (Kemal Sunal) çaycı olarak çalıştığı handa yaşadıkları ve diğer esnaflarla ilişkilerini konu edinmektedir. Yoksul az bir ücretle geçinmeye çalışırken, onunla aynı handa çalışan Yoksul’un aşık olduğu Leyla’nın (Şehnaz Dilan) maddi istekleri arasında bocalar. Bir süre sonra Yoksul, Leyla’dan yediği ihanet üzerine, aynı handa işyerine sahip olan Kerim Bey’in (Kerem Yılmazer) ona sunduğu büyük fırsatı değerlendirmeye karar verir ve kabul ettiği bu iş teklifi sayesinde hayatı tümüyle değişir.
Düttürü Dünya (1988)
Düttürü Dünya üçlemenin son filmidir. Umur Bugay‘ın yazdığı Zeki Ökten‘in yönettiği dram türündeki bu filmin başrollerini Kemal Sunal, Cezmi Baskın ve Jale Aylanç paylaşmıştır. Zeki Demirkubuz da Zeki Ökten‘in asistanı olarak Düttürü Dünya’da çalışmıştır. Ayrıca Kemal Sunal bu filmiyle 1989 yılında Ankara Uluslararası Film Festivali‘nde En İyi Erkek Oyuncu ödülünü kazanmıştır.
Mehmet (Kemal Sunal) Ankara’da yaşayan, geceleri pavyonda klarnet çalıp, sabahın erken saatlerinde eve dönen üç çocuklu yoksul bir ailenin babasıdır. Mehmet’in karısı, liseye giden kızı, engelli oğlu ve küçük kızlarının yaşadığı ev, kayınbiraderine aittir. Kayınbiraderinin evi müteahhitte vermesiyle, evin acilen boşaltılması gerekmektedir. Mehmet hem ev aramaya, hem de para biriktirmeye çalışır. Kayınbiraderinin bulduğu birçok ek işte çalışsa da bu işlerde bir türlü tutunamaz. Çünkü asıl umudu bir gün kaset yapacağına inandığı besteleridir.
Kaynakça
Arduç, F. Davacı. Evrim Ağacı: https://evrimagaci.org/eser/davaci-3216 adresinden alındı
Biyografi.info. Zeki Ökten. Biyografi.info: https://www.biyografi.info/kisi/zeki-okten adresinden alındı
Kara, M. (2019, Aralık 1). Sinemamızda Üçleme Filmler. Evrensel: https://www.evrensel.net/yazi/85231/sinemamizda-ucleme-filmler adresinden alındı
GÖRSELLER
D Smart Go, Puhu Tv
