Kuru Otlar Üstüne filmi, 29 Eylül 2023’de gösterime girmiştir. Yönetmeni Nuri Bilge Ceylan olup senaryo; Nuri Bilge Ceylan, Ebru Ceylan ve Akın Aksu tarafından yazılmıştır. Türk Dram Filmi olan Kuru Otlar Üstüne, Cannes Film Festivali‘nde “En İyi Kadın Oyuncu Ödülü”nü (Merve Dizdar) almıştır. Filmin oyuncu kadrosunu ise; Deniz Celiloğlu (Samet), Merve Dizdar (Nuray), Musab Ekici (Kenan), Ece Bağcı (Sevim), Elif Andaç Çam (Firdevs), Eylem Canpolat (Halime), Muhir Can Cindoruk (Feyyaz), Yüksel Aksu (Vahit), Onur Berk Arslanoğlu (Bekir), Nalan Kuruçim (Kevser), Erdem Şenocak (Tolga), Elif Ürse (Saime) ve Cengiz Bozkurt (Nail) oluşturuyor.
“Kuru Otlar Üzerine” Filmine Genel Bakış
Peki Kuru Otlar Üstüne filminin konusu nedir? Filmde, Doğu Anadolu’nun bir şehri olan Erzurum’un İncesu Köyü’ne atanan dört yıldır burada doğu görevini tamamlamaya çalışan Samet öğretmen’in hikâyesi anlatılır. Samet’in, oldukça yılgın ve umutsuz tavırları bütün film sürecinde izleyiciye dolaylı ve dolaysız olarak hissettirilir. Mekânlar burada önemli bir görev üstlenir. Filmin başlangıcında sömestr tatili bitiminde Samet, kasvetli ve karlı bir günde öğretmenlik yaptığı köye geri döner. Yüz ifadesi donuktur. Sonraki sahnelerde de mekânların dar, kasvetli, iç içe geçmiş estetiksiz görünümü dikkat çekicidir. Filmdeki diğer bir öğretmen Nuray’ın geçtiği mekânlar ise her zaman aydınlık, düzenli, tertipli ve estetiktir. Bu durum bilinçli bir şekilde işlenmiştir. Nuray, toplumsal adaletsizliklere karşı duyarlıdır ve bu yönüyle çevresindekilerden farklılaşır. Özellikle taşra hayatının durağanlığı ve bireysel çıkmazları içindeki bu duyarlılık, onun ayırt edici bir özelliği hâline gelir. Öğretmenlik yaparken sadece ders anlatmakla kalmaz, aynı zamanda öğrencilerine ve çevresine eleştirel bir bakış kazandırmaya çalışır.
Filmin dönüm noktası, öğrenci Sevim’in Samet Öğretmen’e duyduğu ilgi ve samimiyetin sonucunda aralarının bozulmasına giden süreçle başlar. İlk sevgi ile başlayan bu duygu sarmalı yerini kindarlık, öfke ve hissizliğe bırakır. Samet, bütün film boyunca diğer karakterleri birleştiren ana oyuncudur. İçsel çekişmelerin, ahlaki zayıflıkların, umutsuzlukların, bireysel hırsların, kendisiyle yüzleşmekten kaçan bireylerin ve son olarak bireysel ve toplumsal yabancılaşmanın anlatıldığı bu filmde kesin bir son yoktur. Belirsizlikle biter. Peki Kuru Otlar Üstüne filmindeki karakterler hangi kitapları önerirdi? Gelin hep birlikte bakalım.
Kuru Otlar Üstüne Filmindeki Karakterler Hangi Kitapları Önerirdi?
Samet – Hakkari’de Bir Mevsim
Samet, taşrada hapsolmuş bir aydın olmaktan çok daha fazlasıdır. Bencil ve narsist kişiliği; onu ahlaki ve duygusal çatışmalar yaşayan, bedbaht, uyumsuz, ahlaki zayıflıklarla savaşan, ilişkilerde sorunlu ve yalnız, topluma yabancılaşan ve mağdur rolünü oynayan bir karaktere dönüştürür. Bütün film boyunca insanlarla yüzeysel ilişkiler yaşar ama iki kişi hariçtir. Bunlar Sevim ve Nuran’dır. Sevim, Samet’in ahlaki düzlemde savaş verdiği tarafı iken, Nuran ise Samet’in duygusal ve fikri çatışmaları üzerinden kendi ile yüzleşmesini sağlamıştır.
Kuru Otlar Üstüne filminde, Samet karakterinin Ferit Edgü‘nün Hakkâri’de Bir Mevsim kitabını okuması, birkaç açıdan anlamlıdır ve karakterin içinde bulunduğu ruh hâlini ve durumunu yansıtır. Ferit Edgü’nün eseri, bir öğretmenin Hakkâri’deki sürgün gibi hissettiği görevini ve bu coğrafyada yaşadığı yalnızlığı konu alır. Samet de bir taşra köyünde öğretmenlik yapmaktadır ve kendini bulunduğu yere yabancı hissetmektedir. Bu nedenle, romanın teması onun kendi deneyimlerine ve duygularına paralellik taşır. Roman, coğrafi ve kültürel olarak merkeze uzak bir bölgede, bireyin karşılaştığı zorlukları işler. Samet’in kendi yaşamındaki çatışmalar, köy hayatıyla ilgili algıları ve adaptasyon problemleri, romanın atmosferiyle örtüşmektedir. Samet, film boyunca kendi varoluşunu ve hayatının anlamını sorgulayan bir karakterdir. Tıpkı Hakkâri’de Bir Mevsim’deki öğretmenin, taşrada sıkışmışlık hissiyle hayata dair sorgulamalar yapması gibi Samet de benzer bir yolculuktadır. Roman, onun içinde bulunduğu ruh hâline ayna tutar.
Filmde Samet’in edebiyata olan ilgisi, onun taşranın sıradanlığından bir kaçış arayışı olarak da görülebilir. Kitap okumak, onun hem içsel sorgulamalarını derinleştiren bir araç hem de bulunduğu yerin ağırlığından bir uzaklaşma yöntemidir. Samet’in Hakkâri’de Bir Mevsim gibi bir kitabı seçmesi, yönetmen Nuri Bilge Ceylan‘ın hikâyeye edebi ve düşünsel bir derinlik katma amacını da gösterir. Film, sadece bireyin taşrada yaşadığı çatışmayı değil, aynı zamanda toplumsal ve varoluşsal meseleleri de ele alır.
Nuran – Bir Düğün Gecesi
Nuran, toplumsal olaylara duyarlı ve idealist bir kadındır. Bu durum geçmişinde yaşadığı hatalar ve zorlukların ağırlığı ile onu baş başa bırakacaktır. Film boyunca toplumsal baskılarla mücadele ettiği görülür. Nuran’ın Kenan’la değil Samet’le oluşu onu Kenan tarafından baskılanmasına neden olur. Nuran, çevresindekilerle çok az paylaşıma girer. Duygularını içsel olarak yaşar ve onları dışarıya yansıtmaktan kaçınır. Kendini gizler, çok fazla açıklamak istemez ve bu da onu daha yalnız, içe dönük bir karakter hâline getirir.
Kuru Otlar Üstüne filminde Nuran karakterinin Adalet Ağaoğlu‘nun Bir Düğün Gecesi romanını okuması, onun kişiliği, hayata bakışı ve içsel çatışmalarıyla doğrudan ilişkilidir. Bu roman, Nuran’ın düşünsel ve duygusal dünyasını yansıtan önemli bir referanstır. Bir Düğün Gecesi, bireyin toplumsal değerlerle olan çatışmasını işler. Nuran, taşra yaşamının sınırlayıcı koşullarına rağmen kendi değerlerine bağlı, güçlü ve idealist bir karakterdir. Roman, bu tür bireylerin toplumla nasıl çatıştığını ve sıkışmışlık hissettiğini derinlemesine ele alır. Nuran da taşrada görev yaparken, hem bireysel özgürlüğü hem de toplumsal sorumlulukları arasında bir denge kurmaya çalışır. Nuran bu kitabı okurdu çünkü, onun hayata karşı duyarlı, idealist ve sorgulayıcı tavrını Bir Düğün Gecesi tam olarak vurgular, âdeta ona karşı bir ayna görevi görür.
Kenan – Tutunamayanlar
Yedi yıldır aynı köyde çalışan Kenan, pasif bir öğretmendir. Sosyal ortamlarda güçsüz ve tedirgin bir karakterdir bu yüzden manipülasyona da açıktır. Kenan, filmin dramatik yapısında önemli bir yer tutar çünkü onun zayıf noktaları, Samet tarafından kontrol edilecek bir alan olarak kullanılır. Bu alanın dışında karakter özelinde baktığımızda ise Kenan izleyici gözünde karmaşık ve dramatik bir figür olarak yer alır.
Kuru Otlar Üstüne filminde Kenan karakterinin Oğuz Atay‘ın Tutunamayanlar romanını okuması; onun kişiliği, yaşam karşısındaki duruşu ve filmdeki konumuyla derin bir anlam taşır. Kenan, bu romanı okuyarak hem kendi iç dünyasını ifade eden bir metne yönelir hem de taşradaki yaşamına bir anlam kazandırmaya çalışır. Roman toplumsal normlara ve hayattaki beklentilere tutunamayan bireyleri anlatır. Kenan da hem taşrada hem de mesleki hayatında bir tutunamama hâli içindedir. Çevresiyle yüzeysel ilişkiler kurması, bir aidiyet hissine sahip olamaması ve bu durumu kabullenmiş gibi görünmesi, onunda bir “tutunamayan” olduğunu gösterir. Kenan’ın Tutunamayanlar’ı okuması, onun bireyci ve topluma uyumsuz bir figür olduğunu vurgular. Bu seçim, karakterin taşra yaşamına karşı duyduğu rahatsızlığı ve kendini burada fazlalık gibi hissetmesini edebi bir dille ifade eder. Roman, Kenan için hem bir ruhsal yansıma hem de ironik bir mesafelenme aracıdır.
Sevim – Küçük Prens
Sevim karakteri duygusal, kırılgan, güven arayışı içinde olan ve nihayetinde Samet’e karşı olan duygusal bağlılığı ile karşımıza çıkar. Sevim’in derinliği ve karmaşıklığı genç bir kız olarak filmdeki başrol karakter Samet’le olan ilişkisinde önemli bir yer tutar. Samet’e ilk başta beslediği saf sevgi zamanla kindarlığa ve nefrete dönüşür.
Küçük Prens saf ve naif bir bakış açısı ile yetişkinlerin dünyasını sorgular, ayrıca basit ama derin sorular sorarak okuyucuyu çeşitli sorgulamalara yöneltir. Fakat bu sorgulamaları küçük bir çocuğun gözünden yapması masumiyet ve umut temalarını da öne çıkarır. Sevim, taşradaki zor koşullara ve yaşamın sert gerçeklerine rağmen hayata daha yumuşak ve iyimser bir yerden bakmayı seçen bir karakterdir. Bu noktada Küçük Prens, onun bu tarafını besleyerek kendisiyle bağ kurmasını sağlar. Sevim’in Küçük Prens’i okuması, onun hayata duyduğu umudu ve masumiyeti yansıtır.
Kaynakça:
Öne çıkan görsel linki: indyturk.com
