Fransızca halk şarkısı olarak da bilinen Malbrough s’en va-t-en guerre -Marlborough savaşa gitti-; Marlborough Dükü General John Churchill‘in yaşamı boyunca elde ettiği başarılarını temel almaktadır. Elde edilen bu başarılar, Napolyon‘un da söylemekten keyif aldığı bu şarkıya adeta ilham perisi olmuştur. Gelin, geleneksel halk şarkısının derinliklerine birlikte bakalım.
Yenilmez Marlborough’nun Ölümü ve Cenazesi
Yazımıza konu olan Fransız halk şarkısı, 19. yy.da Amerikalı şair ve eğitimci Henry Wadsworth Longfellow tarafından İngilizce hali yayımlanmış ve bundan sonra şarkı, birçok farklı dilde yorumlanmıştır. Hatta Beethoven, Wellington’s Victory isimli eserinde bu halk şarkısının melodisine, Fransız halkını temsil etmek amacıyla yer vermiştir. Mort et convoi de l’invincible Malbrough yani Yenilmez Marlborough’nun ölümü ve cenazesi anlamına gelir.
Napolyon, tarihler 24 Haziran 1812’yi; saatler ise sabah beşi gösterdiğinde Rusya’yı işgal eder ve o anda kendi kendine Malbrough s’en va-t-en guerre yani Marlborough savaşa gidiyor şeklinde mırıldanır.
Hollanda-İngiliz ordusu, Fransızların peşinden gidemeyecek kadar bitap düştükleri Malplaquet Savaşı‘ndan sonra bestelenen bu halk şarkısı, Fransız halk kanonuna girmiştir ve burada dinleme fırsatı yakalayan Marie Antoinette tarafından meşhur hale getirilmiştir.
Bazen Fransız aristokrat Mme de Sévigné, bazense kimliği bilinmeyen bir grup askere atfedilen halk şarkısı, Malbrough’un savaştan dönmesini bekleyen kadına, kocasının ölüm haberinin verilmesini anlatmaktadır.
Malbrough s’en va en guerre,
(Malbrough savaşa gidiyor,)
Ne sait quand reviendra.
(Ne zaman döneceğini bilmiyorum.)
Bu Fransız halk şarkısı, uzun yıllar boyunca sadece geleneksel bir şarkı olarak bilindi ve yeterince değer verilmedi. Kıymeti geç anlaşılan şarkı, 1778 yılında yazılan Figaro’nun Düğünü isimli beş perdelik bir oyunda, aşk şarkısı için kullanılmış ve 1780’li yıllarda popülerite kazanmaya başlamıştır. Hatta Fransa Kralı XVII. Louis 1785 yılında dünyaya geldiğinde, hemşiresi kraliyet beşiği başında Marlborough s’en va-t-en guerre mırıldanmış, dikkat çeken melodisi ile kraliçenin ilgisini çekerek daha da meşhur olmuştur. Bundan sonra kraliyetin önemli mekanlarından tutun ahırlara kadar her yerde söylenmiştir Fransız halk şarkısı.
Şarkının namının ulusal sınırları aşması ise pek uzun sürmedi. Tüccarlar tarafından dilden dile dolaşılan şarkı, İngilitere’de de en az memleketi Fransa’daki kadar sevildi. İspanyollar tarafından da benimsenen şarkı, Malborough‘un telaffuz zorluğundan dolayı Mambrú şeklinde değiştirilerek söylenmeye başlandı. Sokakta seksek oynayan çocukların diline kadar 7’den 70’e herkesçe kabul edilen şarkının ünü, en sonunda Latin Amerika’ya kadar yayılmıştı.
Monsieur Malbrough est mort,
(Bay Malbrough öldü,)
Est mort et enterré.
(Öldü ve gömüldü.)
Alman şair Johann Wolfgang von Goethe ise bu Fransız halk şarkısı dalgasının dışında kalan bir isimdi. Kendisi, Fransa seyahatleri esnasında şarkının melodisinden, çok sık karşılaştığı için hoşlanmıyor, hatta nefret ediyordu.
Taraflar arasındaki gerilim uzun yıllar boyunca devam etse de Fransız Devrimi‘nden sonra kademeli olarak azalmaya başlamıştı. Yine de Napolyon’un, dünya tarihinin en ölümcül askeri operasyonları arasında kendisine yer bulan Rus Harekatı‘nda, Marlborough s’en va-t-en guerre şarkısını mırıldandığı söylentileri vardır.
Et puis se releva.
(Ve sonra kalktı.)
Pour chanter les victoires,
(Zaferlerin şarkısını söylemek için,)
Que Malbrough remporta.
(Hangi Malbrough kazandı.)
Ünü tüm dünyaya yayılan halk şarkısına, ünlü durum komedi dizisi The Simpsons‘da da rastlayabiliriz. İşte Marlborough s’en va-t-en guerre şarkısının söylendiği o kesit:
Kaynakça:
Medium, “Malbrough s’en va-t-en guerre”, Erişim: 21.11.2022. Web
The Canadian Encyclopedia, “Malbrough s’en va-t-en guerre”, Erişim: 21.11.2022. Web
Öne çıkan görsel: tr.topwar.ru
