? Bu yazı Ecem Şimşek tarafından editörün seçimi arasına eklendi ?
“Hayatta müzik lazım değildir. Çünkü hayat müziktir. Müzik ile ilgisi olmayan varlıklar insan değildirler. Eğer söz konusu olan hayat, insan hayatı ise müzik mutlaka vardır. Müziksiz hayat zaten mevcut olamaz. Müzik hayatın neşesi, ruhu, sevinci ve her şeyidir.”
– Mustafa Kemal Atatürk.
Sanata bu denli önem veren liderin en sevdiği 20 şarkıyı sizler için derledik.
1. Çalın Davulları (Selanik Türküsü)
Türkünün, Atatürk’ün çok sevdiği Selanik türkülerinden birisi olduğu ve onun sesinden bir kaydının olduğu iddiası 2010 yılında ortaya atılmış ve Atatürk’ün sesinden olduğu iddia edilen kaydın; 1998 yılında Can Dündar tarafından “Yükselen Bir Deniz” belgeselinde ve 2008 yılında da “Mustafa” filminde kullanılan ve çekim ekibi kameramanı Murat Özcan‘a stüdyo ortamında okutturulan bir ses kaydı olduğu ortaya çıkmıştır.
2. Dağlar Dağlar Viran Dağlar
Bir rumeli türküsü olan “Dağlar Dağlar Viran Dağlar” da Atatürk’ün sevdiği şarkılar arasında yer edinmiştir.
3. Yemen Türküsü
Atatürk’ün yanında bulunduğu dönemlerde Mustafa TUNÇ’un etkilendiği ve hiç unutamadığı bir hadise yaşanmıştır. Atatürk’ün bir plaktan sürekli Yemen Türküsü’nü dinleyip ağlaması Mustafa TUNÇ’u çok derinden etkilemiştir. Yemen Türküsü’nü her dinlediğinde Atatürk’ün beni askerimin “Yemen çöllerinde ne işi var?” demesi ve ağlaması Mustafa TUNÇ’un içinde ömür boyu hiç unutamadığı bir anı olarak kalmıştır. Atatürk’ün gözyaşı döktüğü bu içli türkü de en sevdiği şarkılar arasına girmiştir.
4. Kimseye Etmem Şikayet
13 Yaşında bir kız çocuğun haykırışı olarak bilinen bu eser, huzurunda şarkı okumuş olan Müzeyyen Senar’dan “Atatürk’ün Sevdiği Şarkılar” albümünde yer bulmuştur.
5. Bülbülüm Altın Kafeste
“Bülbülüm Altın Kafeste” için “kaynak kişi” olarak Ali Şevket Öndesev’in, “derleyen, notalayan” isim olarak da Muzaffer Sarısözen’in adı geçiyor. Hatta Sarısözen’in, derlemeyi Atatürk ile birlikte yaptığı da rivayet ediliyor.
6. Sarı Kurdelem Sarı
1937’de Atatürk, Dolmabahçe Sarayı’nın denize bakan balkonunda sabah kahvesini içerken, bir kayıkçının bu şarkıyı okuduğunu duyuyor. Bu şarkının etkisinden kurtulamayan Atatürk, o gece Safiye Ayla’ya bu şarkıyı söylüyor. Daha sonra şarkının bestekârı olan Fahri Kayahan’ı bizzat huzuruna çağırarak bu şarkıyı söylemesini rica ediyor. Fahri Kayahan, şarkısı: “Ben esmeri badem ile fıstık ile beslerim” diye bitirince, Ata mırıldanıyor. “Ben olsam kaymakla beslerim.”
7. Şahane Gözler Şahane
Bu Rumeli türküsü de Atatürk’ün en sevdiği şarkılar arasındadır.
8. Hab-Gah-ı Yare Girdim Arz İçin Ahvalimi
Anlamı: “Hallerimi anlatmak için sevgilinin uyuduğu odaya girdim ama onun perişan hâlini görünce kendi halimi unuttum.Gözlerim, kanlı yaşlarımı sessizce akıtırken, dudaklarında ve kalbinde gizli olan emellerimi, dudaklarımla topladığım için, mutluluğum ve tâlihim tebrik edilmelidir.” olan bu şarkı Atatürk’ün en sevdiği şarkılar arasındadır.
9. Bir Fırtına Tuttu Bizi:
Sabri ve Dimitri Selanik’te yaşayan iki arkadaştır. Sabri, Rum kızı Angeliki’ya, Dimitri, Türk kızı Şefika’ya sevdalanır. Her ikisinin de ailesi sevdalarını onaylamaz. Sabri, Dimitri’nin yardımı ile Angeliki’yi kaçırmayı dener ancak başaramaz. Angeliki’nin babası ve adamları tarafından kolundan vurulan Sabri’yi Dimitri kaçırır; uzun süre birlikte dağlarda gezerler. Güneye indiklerinde yakalanıp hapse atılırlar. Sabri, mahpushanede bir ağıt seslenir: Bir fırtına tuttu bizi, deryaya kardı. O bizim buluşmalarımız a yârim mahşere kaldı. Angelki, başkası ile evlendirilir. Sabri’nin ağıtını duymuş gibi cevap verir: “Pencereden baka baka yârim ela gözler süzüldü.” Bu türkü de hem hikâyesiyle hem de kendisiyle Atatürk’ün en sevdiği şarkıların arasında yer edinmiştir.
10. Vardar Ovası
Atatürk’ün konu olduğu çoğu filmde de yer verilen bu şarkı Atatürk’ün en sevdiği şarkılar arasındadır.
11. Sarı Zeybek
Ege yöresinde yaşamış ve Egelilerin çok sevdikleri “Sarı Zeybek” lâkaplı bir efe için yakılan bir türküdür. Sarışın olması nedeniyle, “Sarı Zeybek” ismi Atatürk’e de yakıştırılmıştır türküdür.
12. Atabarı
1936’da Balkan Oyunları Festivali’ne katılan Artvin mahalli halk oyunları ekibi, Atatürk‘ün huzurunda Artvin Barı’nı oynarlar. Oyun, Atatürk’ün çok hoşuna gider ve tekrar oynanmasını isteyerek kendisi de barbaşı olarak oyuna katılır, sonuna kadar oynar. Bunun üzerine, bu anıyı yaşatmak için yazışmalar yoluyla oyunun adı Atabarı olarak değiştirilir.
13. Alişimin Kaşları Kare
Yine Rumeli türkülerinden biri olan bu şarkı, Atatürk’ün en sevdikleri arasına girmiştir.
14. Mehrali Bey Ağıtı
Sivas Acıyurt yöresine ait Atatürk’ün en sevdiği türkülerdendir. Yiğit Mihrali Bey adına ölümünden sonra yazılmış anonim ağıttır.
15. Atladım Bahçene Girdim
Rumeli Türküsü olan bu anonim eser de Atatürk’ün dinlemekten hoşlandığı şarkılardan biridir.
16. Cana Rakibi Handan Edersin
“Dolmabahçe Sarayı’nda ölümünden iki yıl önce Atatürk’e şarkı söyledim. ‘Cana Rakibi Handan Edersin‘ şarkısını beğendi.” diyor Müzeyyen Senar.
17. Mani Oluyor Halimi Takrire Hicabım
Safiye Ayla bu şarkının öyküsünü anlatıyor:
“Atatürk bir gün İstanbul’a gelmiş. Beni çağırmışlar. Ben o sıralarda üç dört plağı yayımlanmış, müzik dünyasıyla yeni tanışmış bir ses sanatkârıyım.
Beni Atatürk’ün sofrasının kurulduğu bir yere götürdüler. Yanında boş bir iskemle vardı. ‘Gel, yanıma otur bakalım’ dedi… İncecik bir ses, nazik, sevecen, askerden çok şairi andıran biri idi ama ne de olsa Atatürk’tü.
Atatürk öğretiyor
Sesimi beğendiğini, plaklarımı dinlediğini söyledi. ‘Bu akşam benim için bir şarkı okur musun?’ dedi. ‘Emredin paşam, ne isterseniz okurum’ diye cevap verdim… ‘O halde bana Mâni oluyor hâlimi takrire hicabım adlı parçayı oku’ dedi. Ben bu parçayı bilmiyordum. Şimdi ne olacak? Yer yarılsa yerin dibine insem. Daha iyisi hemencecik ölsem de hicabımı tekrar yaşamasam.
‘Bilmiyorum o parçayı paşam’ diyebildim ama dünyam kararmıştı… Bana daha da yaklaşarak bu şarkıyı çok net bir şekilde okudu. İnanın bütün güfteyi ve şarkıyı ondan o sofrada öğrendim. Daha sonra da birlikte okuduk. Bu güzel şarkıyı O’nu her hatırlayışımda okurum…”
18. Nihansın Dideden Ey Mest-i Nazım
Bir annenin ağzından savaşta kaybettiği evladına yakılmış ağıttır. Atatürk’ün de en sevdiği şarkılar arasında yer edinmiştir.
19. Çökertme Türküsü
Bodrum yöresine ait bu türkü Atatürk’ün zeybeğe olan ilgisi ve sevgisinden de en sevdiği türküler arasındadır.
20. Eklemedir Koca Konak
Aydın yöresine ait bu türkü Atatürk’ün en sevdiği şarkılar arasında en bilinenlerden birisidir.
Atatürk, bazı şarkıları da sevmezmiş, mesela:
Karşı yakada İzmir’in gülü diye başlayan şarkı için:
– Biz o gülü çok kokladık, diye büyük bir gönül yarasının izlerini yüzünde belli edermiş. Böyle söylüyor, Burhanettin Ökte…
Atatürk’ün en buhranlı zamanlarında Türk musikisinden teselli bulduğu da söylenir.
