Narnia Günlükleri ve Mitoloji

Narnia Günlükleri C. S. Lewis tarafından 7 kitaplık bir seri olarak kaleme alınmıştır. Serinin ilk kitabı olan “Aslan, Cadı ve Dolap” 1950 yılında yayımlanırken 2005 yılına gelindiğinde Andrew Adamson tarafından beyaz perdeye uyarlanmıştır.

Lewis evreni yaratırken bazen Narnia’da yaşamakta olan bir Faun örneği ile Grek-Romen Mitolojisi’nden bazen de Sentor, Minotor gibi yaratıklarla Yunan Mitolojisi’nden esinlenmiş ve beslenmiştir. Öyle ki benimsediği alegorik anlatım tarzı ile Türk Mitolojisi de dahil olmak üzere pek çok dünya mitolojisine ait sembolik unsurlar kendisi tarafından Narnia evrenine titizlikle yerleştirilir.

Narnia’da İsa’nın Bir Temsili Olarak Aslan

 “Yanlışlar doğru olacak Aslan göründüğünde

Bütün acılar son bulacak o kükrediğinde

Kış ölümle tanışacak o dişlerini gösterdiğinde

Tekrar bahara kavuşacağız o yelesini salladığında.” 

Aslan’ın İsa Mesih ile özdeşleşmesi Edmund için kendini feda etmesinin ardından gerçekleşir. Edmund’ın kardeşlerine ve Narnialılara olan ihanetinin bedelini kendi hayatı ile öder. Bu durum İsa Mesih’in günahkar insanların günahlarını kendi kanıyla kefaret etmesiyle benzer niteliktedir. Aslan’ın yokluğunda Peter Pevensie ve Jadis (Cadı) arasında gerçekleşen savaş Ahir Zaman’ın bir tasviridir. Ahir Zaman, pek çok inanışta kıyamet kopmadan ve İsa ikinci defa gelmeden hemen önceki zaman dilimine karşılık gelmektedir.

Bir mucize eseri olarak taş masa kırılır ve Aslan şafakla birlikte tekrardan yeryüzüne gönderilir. Dönüşüyle beraber aralarında Mr. Tmnus’ın da yer aldığı pek çok masum Narnialıyı tekrardan hayata döndürür. Aslan’ın dirilişinin ardından Narnia’ya tekrardan barış ve huzur ortamını getirmesi, İsa’nın ikinci defa dünyaya gelerek yeryüzündeki kötülüğe son vereceğine olan inanış ile uyuşmaktadır. Aslan’ın, “Şafak Yıldızı’nın Yolculuğu” adlı bölümde Edmund ve Lucy’e söylediği sözlerle İsa’nın Narnia’daki bir yansıması olduğu teorisini desteklemektedir.

“Sizin dünyanızda başka bir adım var. Beni o isimle tanımayı öğrenmelisiniz.”

Narnia’daki Mitolojik Yaratıklar

Dünya mitolojilerindeki Satirler, Unicornlar, Cüceler, Griffinler gibi pek çok yaratık Narnia’da yer almakla birlikte Sentor, Minotor, Faun gibi yaratıklar başlıca örnekler arasındadır. Lewis söz konusu yaratıkları Narnia evrenine dahil ederken zaman zaman ufak müdahalelerde bulunur. Yunan Mitolojisi’ndeki Sentorlar, Narnia’daki Sentorların aksine daha ilkel ve vahşi yaratıklar olarak lanse edilmektedir. Yarı at yarı insan olan bu yaratıklar her ne kadar savaşçı bir ırk olarak gösterilse de Lewis söz konusu yaratıkları çok daha dost canlısı ve uyumlu bir şekilde evrenin içerisine katmıştır.

Narnia’da yer alan diğer bir mitolojik yaratık örneği ise Faunlardır. Hikâyede yer alan ve sinema filminde daha sonra James Mcavoy’un canlandırdığı Mr. Tmnus karakteri bunlardan en ünlüsüdür. Grek-Romen Mitolojisi’ndeki tanımlarına neredeyse birebir benzemektedir. İnsan ve keçi karışımı bir yaratık olarak tasvir edilen Faunlar mitolojide kendilerine has çekicilikleri ile ön plana çıkmaktadır. Ormandaki bitki ve meyvelerle zaman zaman kendilerini süsleyen bu neşeli yaratıklar özellikle tahta flüt konusunda hipnotize edici, karşı konulamaz bir etkiye sahiptirler. Öyle ki hikâyede Lucy Pevensie Mr. Tmnus tarafından ateşin başında dinlediği melodi eşliğinde kendisinden geçerek hatta bayılarak tepki göstermiştir.

Mitolojiye sadık kalınarak yansıtılan yaratıklardan bir diğeri ise büyük oranda iyi-kötü arasındaki zıtlıkta kötü tarafta yer alan Minotorlardır. Minotorlar insan ve boğa karışımı oldukça iri, sert yaratıklardır. Narnia’da Jadis’in ordusunda özel bir yere sahiptir.

Narnia’daki Mitolojik Semboller

Narnia yalnızca barındırdığı karakterler ya da hikâyelerle değil pek çok sembol ile de dünya mitolojilerine referans vermektedir. Aslan’ın Jadis tarafından öldürüldüğü taş masa İslam kültüründe ebedi hayatın ve arınmanın sembolü olarak kabul edilen musalla taşı ile benzer niteliktedir. Öte yandan Lucy’nin Mr. Tmnus’ın evinde misafir olduğu gece ateşin başında dans eden faunlar yine Şamanizm’den bilinen sembolik ögelerdir.

Modern Bir Mitoloji Olarak Narnia

C.S. Lewis Narnia evrenini yaratırken içinde bulunduğu dünyanın mitolojilerinden ve koşullarından oldukça etkilenmiştir. Öyle ki, Narnia kral ve kraliçeleri olan Pevensielerin hikâyesini kendisinin de içinde yer aldığı 2. Dünya Savaşı‘na dayandırmıştır. Kardeşler 2. Dünya Savaşı’nın yıkıcılığından kaçmak için geldikleri evde en küçük kardeş Lucy Pevensie aracılığıyla sihirli bir dolaptan geçerek büyülü bir evreni, Narnia’yı keşfederler.

Narnia, orman perilerinin, konuşan hayvanların, dans eden ağaçların yer aldığı büyülü bir dünya olmasının yanı sıra gerçek dünyanın mitolojilerinden, kadim hikâyelerinden de beslenmiş kurgusal bir evrendir. Günümüze dek popülerliğini koruyabilmiş olmasının sebebi de pek çok kültürden mitoloji ve hikâyeyi sentezleyip ortak bir evrene, Narnia’ya uyarlayabilmesidir.

Kaynakça

Ceylan, Deniz. “NARNİA GÜNLÜKLERİ “ASLAN, CADI VE DOLAP” SİNEMA FİLMİNİN MİTİK ARKETİPLERİ VE ANLATISAL ÇÖZÜMLEME YÖNTEMİYLE İNCELENMESİ.” The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication, 1 Sept. 2013. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/138371 Accessed 6 Oct. 2023.

Kaan, Kemal. “Narnia GüNlüKleri’Ndeki Mitolojik YaratıKlar.” Valinoor.Com, 26 Jul. 2022, www.valinoor.com/edebiyat/narnia-gunlukleri-ndeki-mitolojik-yaratiklar/. Accessed 6 Oct. 2023.

Doğan, Abdullah. “Kehanetin İZinde: Aslan, Cadı Ve Dolap.” Cocukyazini.Com, 1 Oct. 2017, cocukyazini.com/Home/PostRead/48?baslik=Kehanetin-Izinde-Aslan-Cadi-ve-Dolap. Accessed 6 Oct. 2023.

Öne çıkan görsel: https://wallhaven.cc/w/762rr9