Yeni nesil (New School) hip hop müziğin tartışmasız en yetenekli ismi Kendrick Lamar’ı gelin yakından inceleyelim.
Amerikalı sanatçı Kendrick Lamar Duckworth 17 Haziran 1987’de, Ice Cube, Dr. Dre ve Eazy-E gibi batı yakası hip hop efsanelerinin çıktığı Compton’da dünyaya geldi. Henüz 5 yaşındayken, 2Pac ve Dr. Dre’nin “California Love” şarkısının klibine tanıklık etmesi, ilerleyen yaşlarda hip hop müziğe karşı oluşacak ilgisini ilk kez oracıkta ateşledi. Küçük yaşlarda şarkı sözleri yazıp kaydetmeye başlarken, Youngest Head Nigga in Charge isimli ilk mixtape’ini K-Dot ismiyle yayımladı. 2009 yılı geldiğinde çıkardığı Kendrick Lamar EP sonrası K-Dot sahne adını geride bırakıp Kendrick Lamar ismini kullanmaya başladı. Bir sonraki yıl yayımladığı Overly Dedicated mixtape’indeki “Ignorance is Bliss” şarkısıyla, efsanevi prodüktör Dr. Dre’nin radarına girdi.
Section. 80
Sanatçının 2011 yılında yayımladığı ilk stüdyo albümü Section. 80, ismini 1961 tarihli Gelir Vergi Yasası kapsamındaki 80. bölümden alıyor. Yarı konsept sayılan albüm, yanan ateşin etrafında oturan mahallelinin içinden bir adamın ayağa kalkıp gençlere vaaz vermesi ile açılıyor.
Dönemin Ronald Reagan yönetimini, 80’ler gençliğinin kinle büyütülmesi üzerinden oldukça fazla eleştiriyor. Gençlerin hızlı yaşayıp genç ölmeleri, piyasaya sürülen kokain ve silahlar yüzünden saldırgan hale gelmelerini ele alıyor. Albüm genel olarak; bağımlılık, gençlik, ırkçılık ve toksik ilişki temaları üzerinden gidiyor.
“ADHD”, “HiiiPower” gibi popüler şarkıların yanı sıra birçok kişinin albümdeki favori parçası hiç şüphesiz “No Make Up Today”. “Sahip olduğun doğal güzelliği neden saatlerini harcayarak makyajla mahvediyorsun.” sitemini ettiği şarkı, hip hop sevmeyenlerin bile keyifle dinleyebileceği harika bir parça olarak albümdeki yerini alıyor.
“Eğlenmek için sarhoş olmanıza gerek yok!”
Good Kid, M.A.A.D City
2012 yılında yayımlanan ikinci stüdyo albümü Good Kid, M.A.A.D City ile sanatçı, kısa bir film gibi sinematik bir hikâye anlatım yolunu tercih ediyor. İlk şarkıdan son şarkıya kadar devam eden öyküde 17 yaşındaki genç Kendrick, katıldığı partide Sherane adında bir kızla tanışır ve tüm yazı onunla geçirir. Bir gün Kendrick, Sherane ve yanındaki iki erkekle birlikte ona kurmuş olduğu tuzaktan habersiz, annesinin arabasını alıp buluşmak için yola koyulur.
“Backseat Freestyle” ile arkadaşlarıyla arka koltukta freestyle yeteneğini konuştururken, “The Art of Peer Pressure” şarkısında ise aynı ekiple ev soymaya karar verir. Janet Jackson ve 2Pac’ın birlikte rol aldığı aynı isimli filme de gönderme yaptığı “Poetic Justice” de aşktan, ağaç metaforunu kullanarak altında gölgelendiğini söylediği “Money Trees” parçasında ise paradan bahseder. Alkol bağımlılığını ise bir iki şişe içmek yerine tüm havuzu içkiyle doldurup içinde yüzmekten bahsettiği “Swimming Pools”, albümün en eğlenceli şarkılarından biri olarak albümdeki yerini alıyor.
Grammy’de En İyi Rap Albümü ödülünü kazanan Macklemore, Twitter’dan yaptığı açıklamada, aslında ödülü Kendrick Lamar’ın hakettiğini açık bir şekilde söylüyor. Tek bir günde geçen hikâye ile Compton yaşamını bizlere başarılı bir şekilde anlattığı konsept albüm, hem kariyerinin hem de tüm zamanların en iyi kayıtlarından biri olarak görülüyor.
“Halle Berry or hallelujah”
To Pimp a Butterfly
2015 yılında yayımladığı üçüncü stüdyo albümü To Pimp a Butterfly, ismini üstünde küçük bir kelime oyunu yaptığı ünlü To Kill a Mockingbird (Bülbülü Öldürmek) romanından alıyor. Benzer şekilde roman da, bir Amerikan kasabasında haksız yere suçlanan bir adamın maruz kaldığı ırkçılığı işliyor.
Amerika’yı sert bir dille eleştirdiği albüm, sadece hip hop değil tüm müzik tarihinin en iyilerinden biri olarak gösteriliyor. Jazz, Funk ve Soul türlerinin ustaca harmanlandığı yarı konsept sayılan eser; zengin, başarılı ve şöhret sahibi olmuş rapçinin dönüşümünü, Lucy’nin (Şeytan) vaatlerine kanıp Compton’dan yani köklerinden ve Tanrı’dan uzaklaşması üzerinden dinleyiciye aktarıyor. Lucy dediği Amerika’yı, siyahi köklerini ve kültürünü yok etmekle suçluyor.
Tırtıl ve kelebek metaforunun hakim olduğu hikâye, tırtılın kelebeğe dönüşmesi için onu var eden kozada (mahalle) beklemesini yani ileride dönüşeceği güzel şey için mücadele vermesini anlatıyor. İnsanların, sanatçının geçmişinde çektiği zorluklar yerine şu anki başarılarını görmelerini, tırtılın çektiği zorlu süreci göz ardı edip kelebeğin güzelliğine kapılmaları şeklinde yansıtıyor.
Mücadelesini tamamlayan tırtılın kanatları çıkar ve kelebeğe dönüşüp özgür kalır. Genç rapçi, önceki albümlerinde henüz bir tırtılken bu albümle birlikte kelebeğe dönüşüyor ve yaptığı müzikle özgürleşip herkes tarafından kabul görüyor.
“Meyve ne kadar karaysa, suyu o kadar tatlı olur.”
DAMN.
2017 yılında yayımladığı dördüncü stüdyo albümü DAMN. ile kendisini sorgulayan sanatçı, önceki albümlerine göre daha bireysel konular işliyor.
Kung Fu Kenny (diğer adlarından biri) bir gün kaldırımda yürürken, kaybettiği bir şeyi arayan kör bir kadına denk gelir. Yardım etmek için yanına gider. Kadına neyi kaybettiğini sorduğunda “Sen bir şey kaybettin, hayatını…” cevabını alır ve silah patlar.
“HUMBLE.”, “LOYALTY.”, “LOVE.” ve “DNA.” gibi liste başı olmuş şarkıların yanı sıra U2 düeti “XXX.” ile daha farklı bir tarza yöneliyor. Sahip olduğu tüm gösteriş ve özgüvenini dışarı yansıtmaktan asla çekinmiyor. Parça aralarında seslerini duyduğumuz, kendisini acımasızca eleştiren muhabirleri yer yer hedef alıyor. Zamansal olarak sondan başa doğru anlatılan olay örgüsünde, son parçanın introya bağlanması ile anlatım anlam kazanıyor ve başta anlatılan hikâye sonlanıyor.
Yayımlandığı yıl müzik listelerini altüst eden albüm, modern hip hop klasiklerinden biri olarak gösteriliyor. Pulitzer Müzik Ödülü kazanan albümün, hem mainstream olup hem de bu kadar övgü alması bile Lamar’ın sıradan bir sanatçı olmadığını gösteriyor. En iyi albümü olup olmadığı tartışılır fakat yine de DAMN. reddedilemeyecek kadar iyi bir albüm olarak sanatçının diskografisinde yer alıyor.
“Dünya’nın dostu, Tanrı’nın düşmanıdır.”
Black Panther
Marvel Sinematik Evreni’nin ilk siyahi süper kahramanının hikâyesinin beyaz perdeye aktarıldığı Black Panther filmi için yaptığı soundtrack albümünde, SZA ile birlikte seslendirdiği “All The Stars” parçası ile 91. Oscar ödüllerinde En İyi Orijinal Şarkı adaylığı kazandı.
Mr. Morale & the Big Steppers
Uzun bir aradan sonra 2022 yılında yayımladığı Mr. Morale & the Big Steppers albümüyle tekrardan müzik listelerinde tepeye çıkan sanatçı, olgunluk eserini bu albümle vermiş gibi gözüküyor.
“We Cry Together” parçası hem günümüz toksik ilişkilerini hem de geçmişte Holywood ve müzik piyasasında (Harwey Weinstein ve R. Kelly) yaşanan taciz olaylarına değindiği için en dikkat çeken parça olarak diğerlerinden bariz ayrılıyor. Aynı isimli kısa bir filmi de çekilen parçaya, “N95”, “Die Hard” ve “Father Time” gibi dinleyici tarafından oldukça beğenilen şarkılar eşlik ediyor. Kucağında çocuk, belinde silah ve arkadaki kadınla birlikte poz verdiği albümün kapağı da içerikle ilgili oldukça fazla fikir veriyor.
Mr. Morale & the Big Steppers’ın değeri, yıllar geçtikte daha da artacak gibi duruyor.
“Bazıları yetersiz kaldığında bunu şeytana yükler. Ben, tüm lordların efendisi olan egoma yüklerim.”
Super Bowl Performansı
Super Bowl performansının 2022 yılında gerçekleşen şovunda yer alan batı yakası efsaneleri (Dr. Dre, Eminem, Snoop Dogg, 50 Cent ve Mary J Blige) ile birlikte sahne alan genç yıldızın, inanılmaz koreografiyle süslediği performansı unutulmazlar arasına girdi.
Favori rapçileri arasında 2Pac, Notorious B.I.G, Jay-Z, Nas ve Eminem gibi hiphop efsanelerini gösteren sanatçı, modern zamanın filozofu şeklinde övgüler alıyor. Umarız uzun yıllar daha müziğini icra etmeye devam eder.
