Filmler bizler için bir duraksama anıdır. Aynı zamanda hiçbir şey düşünmediğimiz ya da çokça düşünüp kendimizle karşılaştığımız bir sorgulama anı. Bu anlar yetişkinliğe adım atınca daha bir anlam kazanır. Daha seçici olarak, kendimizi bize yakın seçimler yaparken buluruz. Bizce bu listede bu anlamı bulabileceğiniz 10 filmi derledik.
1. Fantastic Mr. Fox (2009)
Yönetmenliğini Wes Anderson‘un üstlendiği 2009 yapım stop motion filmidir. Roald Dalh isimli yazarın 1970 yılında yayımlanan eseri Yaman Tilki‘ den uyarlamadır. Tilki Mr. Fox, gençliğinde yaşadığı o heyecan dolu günleri özlemektedir, bir tilki gibi hissedemiyordur ve içindeki ehlileşmemiş tarafın giderek uzaklaştığı düşüncesiyle bir şeylerin artık değişmesi gerektiğinin farkındadır. Filmde bir sahnede motorla giderken Mr. Fox vahşi bir kurtla karşılaşır ve onunla selamlaşırken gözleri dolar. Kurt, Mr. Fox’un içinde özlem duyduğu hayvani yanına bir metafor olarak kullanılmıştır. Bizler de kendimizi bir çembere alır edasıyla belli kalıplara uymak zorunda bırakıyoruz, ötekileştirilmemek adına taklit edilen davranışlar ve sorumluluklar özgür irademize ket vuruyor. Film, iç güdümüzle hareket ettiğimiz zaman ulaşacağımız özün mutluluğunu apaçık ortaya koyuyor. Mr. Fox’un bu özgürleşme isteği bir noktada ailesine karşı olan sorumluluklarıyla karşı karşıya geliyor ancak ailesini ardında bırakmayan Fox’un davranışları, aile bağlarını giderek güçleştiren bir birlik bilincine dönüşüyor.
IMDb: 7.9
2. Köpek Adası (2018)
Yönetmenliğini Wes Anderson‘ın üstlendiği 2018 yapım stop motion animasyon filmidir. Japonya’da köpek gribi salgını baş gösterir, bu nedenle köpeklerin çöplerle dolu bir adada karantina altında tutulmasına karar verilir, bu süreçte hayvanlar gerçekten terk edilmiştir, yemek ve su olmadan kendi aralarında çeteleşerek bir yaşam mücadelesi vermektedirler. 12 yaşındaki Atari Kobayashi, adaya bırakılan köpeği Spots‘u bulmak için, minyatür uçağına atlayarak adaya gelir ve buradaki terk edilmiş köpeklerle birlikte onu aramaya koyulur. Filmin alt metninde köpeklerin buraya kapatılmalarının nedeninin aslında hastalıkları olmadığını görebiliriz. Bu dönemin politik yapısına bir göndermedir, Japon yönetimi hastalığın dış ülkelerden gönderildiğine dair bir görüşe sahiptir, bu görüşleri ülkede kışkırtıcı bir rol oynamasının beraberinde, köpekler üzerinde kötü bir algıya sebebiyet vermiştir. Bir hayvan bilinçli bir şekilde kendini ölüme yaklaştırmaz ve kaçma tepkisi gösterir, onları belirli durumlara sokarak buna yaklaştıran bizlerizdir. Ancak buna rağmen bir hayvan yaşamaktan vazgeçmeyi bilmediği için bu harap hali bile sürdürür, biz insanlar buna ümit deriz. Filmde hayvanlar bulundukları durumun ne denli kötü olduğunun farkında olarak yine de ilerlemeye çalışır, bir köpek kadar dirayetli olmak, işte filmde köpeklerin yaptığı şey budur ve Atari Kobayashi’de bu dirayeti sürdürür.
IMDb: 7.8
3. ParaNorman (2012)
2009’da Koralin ve Gizli Dünya filmi gibi 3D stop-motion ile karşımıza çıkan Laika adlı şirketin ikinci 3D stop-motion işidir. Filmin yönetmenliğini Sam Fell ve Chris Butler üstlenmiştir. Norman, ölü insanların ruhlarını görüp onlarla konuşabilen 10 yaşında bir çocuktur. Bir gün ters giden bir kehanetle birlikte Norman kasabayı zombilerin istila etmesine neden olur, bunun beraberinde intikam peşinde olan cadı işleri daha karmaşık bir hale getirecektir. Film işlediği konu itibariyle korku-komedi türünde bir eser, bazı sahnelerde Das Cabinet des Dr. Caligari ve Friday the 13th isimli korku filmlerine birçok gönderme mevcut. Karakterlerin her biri baştan dizayn edilmiş olup, gerçek insanlardan referans alınmadan oluşturulmuş. Filmde cadı ve Norman arasında geçen sahnelerde her öfkenin şefkati hak ettiğini görmekteyiz, birini yatıştırmak için sabırlı bir özveri gerekir, böylece o kişiyle yakınlık kurabiliriz.
IMDb: 7.0
4. Baykuş Krallığı Efsanesi (2010)
Film Guardians of Ga’Hoole isimli, Kathryn Lasky tarafından yazılan ve Scholastic tarafından yayınlanan bir fantastik kitap serisidir. Seri toplam 16 kitaptan oluşmaktadır. Kitap serisi, 2010 yılında Zack Snyder tarafından yönetmenliği üstlenerek filme uyarlanmıştır. Genç bir baykuş olan Soren, büyürken babasından dinlediği Ga’hoole muhafızlarından biri olmayı ve onlarla birlikte tüm baykuş soyunu korumayı hayal etmektedir. Ancak Soren, diğer baykuşlar kadar iyi uçamamaktadır ve uçabilmesini sağlayan şeyin etrafındaki havayı kursağında hissetmek olduğunu öğrenir, gözlerini kapatır ve sezgilerinin onu götürmesine izin verir, bu dinginliği de beraberinde getirir. Film, bu durgun anın aslında ne kadar öğretici olabildiğini bizlere gösterir, sabırlı olmak bilgeliği de beraberinde getirir. Bunun yanı sıra filmde, kardeşler arasında ihanet ve ideolojisi hükmetmek olan bir yönetim anlayışının yıkıcı etkileri de işlenir.
IMDb: 6.9
5. Koralin ve Gizli Dünya (2009)
Yönetmenliğini Henry Selick‘in üstlendiği, Neil Gaiman’a ait aynı isimli romandan uyarlanan 2009 yapım fantastik-korku stop motion filmidir. 11 yaşındaki Coraline ailesiyle birlikte yeni taşındığı kasabada çok sıkılmaktadır. Bir gün evin içerisinde dolaşırken hayatının idealize edilmiş versiyonuna açılan gizli bir geçit keşfeder. Filmin yapımında oldukça yoğun bir el emeği mevcut, 250 kukla ve oyuncak kullanılmış, evin bahçesindeki çiçekler için 250 bin adet mısır tanesi, ev içinse 70 marangoz ve karakterlerin yüz mimikleri için 1000 adet kalıp oluşturulmuş. Filmin uyarlandığı eser; Bram Stoker ödülü, Nebula ödülü gibi pek çok ödüle layık görülmüş olup, The Guardian tarafından 21. Yüzyılın en iyi 100 kitabı listesinde 82. sıraya koyulmuştur. Filmin vermek istediği ana fikir fiziksel gerçekliğin yadsınamaz varlığıdır, paralel bir gerçeklik düşüncesi ne kadar cezbedici görünse de hayatımızdaki kişilerin ve çevrenin asıl varlıklarında pek çok güzellik gizlidir.
IMDb: 7.7
6. Angel’s Egg (1985)
Yönetmenliğini Mamoru Oshii ve Yoshitaka Amano‘nun üstlendiği 1985 yapım post apokaliptik-gizem türünde bir animasyon filmidir, orijinal ismi Tenshi no Tamago‘dur. Filmin yönetmeni Oshii’nin filmi yapmadan önce inancını yitirdiği yönünde söylentiler vardır. Film gizemli bir kızın büyük bir yumurtayla kıyamet sonrası dünyada dolaşmasını konu ediniyor. Temayı oluşturan bu karanlık görseller, Tevrat’ta geçen Nuh Tufanı‘nı ele almakta. 150 gün boyunca süregelen bir yağmur eşliğinde ve bunun sonrasında artık kim olduklarını unutmak üzere olan iki karakterin diyalogları, bizi varlık üzerine yapılan ontolojik bir sorgulamaya sürüklemekte. Filmde yer alan iki karakterin de birer adı yok, bu önemli çünkü onları keskin kılan asıl şey inançları. Kızın inancı yumurtanın içinden büyükçe bir kuş çıkacağı yönündedir, gezginin inancıysa yumurtayı kırmadan bunun bilinemeyeceğidir. Kız yumurtayı andıran sürahilere su doldurarak bu inancını destekler. Dini bir sembol olarak su, arınmanın ve yeniden doğuşun birer temsilidir. Gezginin elinde tuttuğu ve film boyunca gördüğümüz haç, inançta yani yumurtada oluşacak kırılmanın bir ön görüsüdür. İlk başta sadece yumurtanın dolu olup olmaması önemliyken, sonrasında bu sadece yumurtanın kırılmış olmasına evrilir çünkü bu oluş, inancın geleceği nihai noktadır.
IMDb: 7.5
7. Vahşi Gezegen (1973)
Yönetmenliğini René Laloux ve Roland Topor’ın üstlendiği 1973 yapım bilim kurgu animasyon filmidir. Film, Stefan Wul tarafından yazılan Oms en série isimli romandan uyarlamadır. Filmde Draag isimli uzaylı ırkıyla, Om olarak adlandırılan insanlar arasında geçen sınıfsal bir mücadele ele alınıyor. Çekoslovakya’da yapımına başlanan film, siyasi baskılar sonucu Fransa’da tamamlanarak 1973 yılında “Cannes Film Festivali” büyük ödülünü kazanmıştır. Yayınladığı dönemin cut-out yöntemiyle yapılan ilk uzun metrajlı canlandırma filmlerinden biridir. Filmin arka planında Nazi Almanya’sının Yahudi karşıtlığına birçok gönderme bulunmakta. Bu göndermeler, Polonyalı Yahudi bir ailenin çocuğu olarak 1938 yılında Paris’te doğan Roland Topor’un çocukluğunda da izlenmekte ve onun sanatını büyük ölçüde etkilemekte. Filmde bu bağlamda insanların gördüğü zulmün farkına varmak mümkün ve ayrıca irade ve bilinç gibi durumların bizi nasıl ayırt edici kıldığını da görmüş oluyoruz.
IMDb: 7.9
8. The Galaxy (1973)
Sabin Bălașa’nın 1973 yılında yapmış olduğu bir dizi sürrealist çalışmanın 7 dakikalık animasyon filmidir. Bălașa Rumen asıllı bir ressam ve animasyonlarında spritüel bir deneyim eşliğinde seyirciye felsefi bir derinlik sunmakta. Romantik ve kozmik bir atmosfere gömülmüş şiirsel ve felsefi bir yapıyla, resminde ifade ettiği arketipik figürler ve metafizik temalardan oluşan benzersiz bir evren yarattı. İlk çıkışından bu yana uluslararası ödüller alan filmleri, Mamaia, Oberhausen, Sidney, Hollywood, Leipzig, Annecy, Krakow, Ottawa gibi tüm önemli uluslararası animasyon ve kısa film festivallerinde gösterildi. Bu kısa animasyon, bütünüyle bir sanat eseri, izlediğiniz süre boyunca değişen figürler bir dönüşüm teması sunuyor.
9. Bir Köpeğin Fantastik Hikâyesi (2019)
Yönetmenliğini Anca Damian’ın üstlendiği film 2019 yapım dram animasyon filmidir. Film, yavru bir köpeğin gözünden anlatılıyor, yaşamı boyunca birçok sahibi olan köpek bu sürede insanları ve evcil bir hayvan olmanın zorluklarını öğreniyor. Bizler de film boyunca bir köpeğin dostluğunu en içten duygularıyla ve onun dünyasının renkleriyle öğrenip bu dostluğun değerini anlıyoruz. Film, sokakta yaşayan hayvanları anlayabilmemiz adına bizlere bir pencere aralamakta, hayvanlar insanları ve bulundukları hayatı nasıl görüp değerlendiriyorlar ve bu değerlendirme sonucunda neler hissediyorlar, film bunu çok güçlü bir şekilde veriyor.
IMDb: 7.5
10. Persepolis (2007)
Marjane Satrapi’nin aynı isimli çizgi romanından uyarlanan 2007 yapım animasyon filmidir. Filmin baş karakteri Marjane, yönetmenin kendisidir yani eser Marjane Satrapi’nin otobiyografisidir. Filmin baş karakteri Marjane Tahran’da ailesiyle birlikte yaşamaktadır ve Punk müzik seven özgür ruhlu bir kızdır. 1979 yılında gerçekleşen İran İslam Devrimi nedeniyle Marjane hayatını ve yaşadığı çevreyi günden güne trajik bir değişim içinde bulur. Bu değişim Marjane’in karakterinde büyük etkiler bırakır. Film süresince halka dikte edilenler eşliğinde kökten bir yozlaşmaya tanıklık ederiz. Direniş ve bireysel var olma kavramları üzerinde oldukça etkili bir film.
IMDb: 8.0
